www.pattarnow.fora.pl

mozambikpl

III BIBLIJNE PODSTAWY CHRYSTOLOGII
Wprowadzenie
Świadectwo biblijne o Chrystusie może być właściwie zrozumiane jedynie w atmosferze nieustannego procesu przekazywania wiary Kościoła, czyli Tradycji. Wielkie znaczenie dla zrozumienia biblijnego świadectwa o Jezusie mają jednak również wyniki badań nauk pomocniczych, które pomagają zrozumieć przekaz biblijny w jego wielorakich uwarunkowaniach. Sprawą decydującą dla teologicznej argumentacji jest branie pod uwagę całości przekazu biblijnego.
1 Soteriologia Starego Przymierza.
Pierwsi chrześcijanie rozważali historię Jezusa na tle pism Starego Przymierza, chociaż dokonywali ich nowej interpretacji. Najbardziej lapidarne wyznanie wiary, mówiące, że Jezus jest Chrystusem, to znaczy obiecanym przez Boga Mesjaszem, może być zrozumiałe jedynie na tle Starego Testamentu.
a) starotestamentalne wyobrażenia o zbawieniu.
wyprowadzenie narodu izraelskiego z niewoli egipskiej. To doświadczenie posiada centralne znaczenie dla świadomości religijnej i narodowej Izraela. W Królestwie Południowym rozwija się teologia zbawczej obecności Boga na Syjonie. Po powrocie z niewoli babilońskiej Oczekiwanie zbawienia i odkupienia nabiera coraz bardziej charakteru przyszłościowego – mającej nastąpić w przyszłości wewnętrznej przemiany i odnowienia całego świata za przyczyną stwórczej ingerencji Boga.
b) pośrednicy zbawienia.
możemy mówić o ludzkich pośrednikach zbawienia. Słowo Boże i Boże działanie mogą być przybliżone ludowi za pomocą człowieka. Taką rolę spełniał przede wszystkim Mojżesz. Przez niego Bóg wyprowadził naród z niewoli i on przyjął z rąk Jahwe tablice prawa. Rolę pośredników odgrywali królowie, Centralną rolę odgrywają teraz pośrednicy Słowa, czyli prorocy. W następnych stuleciach rolę pośrednika zbawienia zaczyna odgrywać urząd kapłański. Staje się on jedyną instytucją sakralną, która służy uobecnianiu zbawienia Bożego za pośrednictwem przebłagalnego kultu ofiarniczego. W obliczu brutalnego ucisku Seleucydów izraelici dochodzą do wniosku że sam Bóg musi osądzić świat, dokonać zbawienia i dać biegowi wydarzeń radykalnie nowy początek. Po niewoli babilońskiej mający nadejść pośrednik zbawienia zaczyna być coraz częściej określany imieniem Mesjasza.
2. Przedpaschalne fundamenty chrystologii w Nowym Testamencie.
a) dobra nowina o Królestwie Bożym
Podstawowym motywem nauczania Chrystusa jest Królestwo Boże. Królestwo Boże w Nowym Testamencie ma charakter eschatologiczny Miłość Boża uprzedza nawrócenie grzesznika, sprawia że staje się ono możliwe. Znakiem czasu zbawienia są uzdrowienia chorych i uwolnienia opętanych. Sam Jezus jest tego królestwa uosobieniem. Tę prawdę wyraża Orygenes w formule: Jezus to autobasileia.
b) Jezus sprawcą zbawienia.
Jezus nie głosi siebie, ale Boga Spełnia w zasadzie obowiązki religijnego Żyda: modli się, uczęszcza do synagogi, pielgrzymuje do świątyni. . Jego nauka różni się od nauki innych proroków i uczonych w Piśmie. Jezus wezywa do podjęcia decyzji i do naśladowania Go. Opowiedzenie się za lub przeciw Jezusowi ma decydujące znaczenia dla zbawienia człowieka.
c) Tytuły Chrystologiczne.
Najważniejsze z nich to: Syn Człowieczy, Syn Boży, Mesjasz, Syn Dawida, Król, Pan, Nauczyciel, Zbawiciel, Sługa Boży, Prorok, Święty Boży. Jezus nie identyfikuje się z żadnym z tych tytułów, gdyż były one często obarczone dużym balastem nacjonalno-politycznych nieporozumień.

3. Chrystologia bezpośrednia a Nowym Testamencie.
Podstawą wszelkiej chrystologii bezpośredniej jest podwójne doświadczenie uczniów: przedpaschalne oraz spotkanie z Chrystusem zmartwychwstałym, centralne doświadczenie chrystologiczne pierwotnego Kościoła musiało zostać tak sformułowane, aby mogło być przekazywane dalej.
a) Chrystologie wywyższenia i wybrania
Jezus Chrystus. Wymaga to pewnego wyjaśnienia. Jak się to stało, że wspólnota jerozolimska zaczęła używać w stosunku do Jezusa określenia, którego on sam unikał? Doświadczenie paschalne skłoniło uczniów do mesjańskiej interpretacji zmartwychwstania Chrystusa – ale w sensie zupełnie odbiegającym od oczekiwań żydowskich. Tego Jezusa, który został ukrzyżowany jako fałszywy Mesjasz, Bóg uwiarygodnił jako prawdziwego Mesjasza
Pierwotna gmina chrześcijańska stara się w świetle zmartwychwstania interpretować również zgorszenie krzyża Inne tradycje rozumieją posłannictwo Jezusa na tle losu proroków, którzy ginęli z ręki tych, którym głosili słowo Boże. Śmierć Jezusa – zawłaszcza na tle wydarzeń związanych z Ostatnią Wieczerzą – nie mogła być wydarzeniem przypadkowym.
b) Chrystologia wywyższenia i krzyża u św. Pawła.
U podstaw teologii św. Pawła stoi trynitarne rozumienie świata i zbawienia, czemu odpowiada trynitarny charakter życia chrześcijańskiego: wierzyć w Ojcu, mieć nadzieję w Chrystusie i kochać w Duchu Świętym.
Naukę o odkupieniu dokonanym w Chrystusie zawartą w Listach Pawłowych rozpatrywać można w kilku aspektach.
Punktem wyjścia wszelkiej nauki o odkupieniu musi być fenomen Jezusa Chrystusa. Paweł podkreśla przede wszystkim, że wszelkie zbawienie ma swój początek w Krzyżu Chrystusa
trynitarny obraz Boga. Jezus u św. Pawła jest nie tylko prorokiem, którego spotkał los proroka. Jezus jest Synem Ojca i dzieło Chrystusa jest równocześnie dziełem Boga,
Bóg nie oszczędził swojego Syna, ale go za nas wszystkich wydał. Chrystus nie jest jednak pasywnym narzędziem. Jego działanie jest zgodne z działaniem Ojca.
Odkupieńcza miłość Boga w Chrystusie objawia się nam przez Ducha, który nazywany jest Duchem Bożym
Wg św. Pawła zbawienie przyniesione przez Chrystusa polega na odkupieniu spod prawa (które ujawnia grzech), odkupienie z grzechu (który prowadzi do śmierci) i ze śmierci
Szczególne znaczenie chrystologii św. Pawła polega również na wypracowaniu podstawowych pojęć dla chrześcijańskiej nauki o odkupieniu. przebłagania. Owocem przebłagania jest pojednanie. Usprawiedliwienie wykupienie. Streszczeniem Pawłowej nauki od odkupieniu jest wprowadzenie do Listu do Efezjan (1,3-14).:
c) ziemska droga Syna Bożego w ewangeliach synoptycznych.
Mk: Marka zawiera zarys historii Jezusa, w którym szczególną rolę odgrywa zwarty opis Męki. Na jej kartach występują prawie wszystkie znane tytuły chrystologiczne (oprócz Kyrios). tzw. sekret mesjański i podkreślanie niezrozumienia ze strony uczniów. Jezus rozumie swoją śmierć w sensie soteriologicznym, podkreślając, że jest to ofiara "na okup za wielu". Chrystologia pierwszej Ewangelii jest "chrystologią przejścia".
Mt: Stąd jego częste nawiązywanie do starotestamentalnych proroctw o Jezusie i ostra walka z formalizmem uczonych w Piśmie i faryzeuszów. Stąd tytuł Mesjasza w centrum argumentacji chrystologicznej. Jezus jest wypełnieniem i przewyższeniem mesjańskich oczekiwań Izraela, Uczniowie wyznają w Nim Syna Bożego, on zaś rozsyła ich na mocy swego zbawczego posłannictwa, potwierdzonego w zmartwychwstaniu, na cały świat, do wszystkich narodów.
Łk: Jezus jest Synem Bożym od samego momentu Wcielenia. Anioł zwiastuje Maryi, że Jezus będzie Synem Najwyższego Jezus Ewangelii Łukasza to pełen miłosierdzia i współczucia Przyjaciel człowieka, zwłaszcza cierpiącego, chorego i ubogiego. Ewangelia św. Łukasza jest w pełnym tego słowa znaczeniu Ewangelią Odkupienia. Warunkiem uzyskania zbawienia jest wiara w Chrystusa. Krokami, które wspólnota Kościoła musi poczynić na drodze do zbawienia, są: nawrócenie, chrzest w imię Jezusa, przebaczenie grzechów i przyjęcie darów Ducha Świętego.
d) Chrystologia preegzystencji i inkarnacji (hymny chrystologiczne)
Wypowiedzi mówiące o preegzystencji Jezusa spotykamy już bardzo wcześnie, równolegle z chrystologią wywyższenia i w połączeniu z jej elementami. Chrystologia preegzystencji powstała w środowisku judaizmu hellenistycznego w oparciu o starotestamentalną naukę o Mądrości Bożej. Najstarsze teksty zawierające ideę preegzystencji, to tzw. formuły posłania Myśl przewodnia tych tekstów brzmi: "Bóg zesłał Syna swego, aby..." Słowo "aby". Od chrystologii wywyższenia odróżnia się ten model chrystologiczny tym, że niepowtarzalność i jedyność Jezusa Chrystusa wyraża poprzez odpowiedź na pytanie skąd (pochodzenie od Boga), podczas gdy chrystologia wywyższenia odpowiadała na pytanie dokąd (wywyższony na prawicę Ojca) Wyraźną naukę o preegzystencji zawierają hymny chrystologiczne Nowego Testamentu.
Znakiem wskazującym na początek hymnu jest zazwyczaj wprowadzenie go przez zaimek względny lub wskazujący: który i on.
*Uniżony i wywyższony Chrystus (Flp 2, 6-11)
*Prymat Chrystusa w dziele stworzenia i zbawienia (Kol 1, 15-20)
*Hymn o drodze Chrystusa (1Tm 3,16)
*Chrystus naszym pokojem (Ef 2, 14-17)
*Pieśń o Logosie w prologu Jana (J1, 1-1 Cool

*Dobrowolna męka Chrystusa, Sługi Bożego (1P 2,21-25)

e) Ziemska droga wcielonego Syna Bożego w pismach św. Jana
J Łączy opis ziemskiego życia Jezusa z chrystologią preegzystencji. Preegzystencja Logosu, jednorodzonego Syna Ojca, stanowi punkt wyjścia i zakreśla ramy całej Ewangelii Janowej. W centrum chrystologii czwartej Ewangelii stoi chwała Syna Człowieczego Cuda Jezusa mają wskazywać na prawdziwą rzeczywistość Chrystusa. Jest on Synem Bożym.
Jezus czwartej Ewangelii ukazany jest jako zwycięzca nad złem, jako życie ludzi, światło świata, chleb, który zstąpił z nieba, droga, prawda i życie. Soteriologia identyczna jest u Jana z chrystologią, rozpływa się niejako w istnieniu i życiu Jezusa Chrystusa. Podstawowa tajemnica życia Jezusa opisana jest przez tajemniczy związek między Ojcem i Synem w Bogu. Zadaniem Jezusa jest objawić tajemnicę Ojca, tajemnicę Boga ludziom w sposób ludzki, gdyż na znajomości tej tajemnicy opiera się prawda, która uświęca człowieka. Chrystus sam jest Barankiem, który gładzi grzech świata
4.Normatywny charakter chrystologii Nowego Testamentu.
Krótki przegląd głównych nurtów chrystologii Nowego Testamentu, pozwala odkryć bogatą różnorodność zarówno tytułów chrystologicznych i form wyznawania wiary w Jezusa Chrystusa. Osoba i działalność Jezusa Chrystusa ma tyle stron i aspektów, że żadna chrystologia nie jest w stanie opisać w pełni Jego tajemnicę.
Ten wspólny punkt odniesienia sprawia, że wszystkie ujęcia chrystologiczne, przy całej różnorodności schematów myślowych, charakteryzują się taką samą strukturą. Polega ona na nierozerwalnym powiązaniu Bożego objawienia i zbawienia z Osobą i dziełem Jezusa Chrystusa.
Język konkretnej chrystologii jest językiem danej kultury. Mówiąc o Jezusie, głosiciele Dobrej Nowiny używali terminów zrozumiałych przez daną społeczność, stale nawiązywali do wyobrażeń typowych dla środowiska, w którym Ewangelia była przepowiadana.
W Nowym Testamencie odnajdujemy, jak to wyżej rozważaliśmy, dwa główne nurty chrystologiczne.
1) Chrystologie wybrania i wywyższenia wyjaśniały znaczenie Jezusa w ramach myślenia historiozbawczego, typowego dla tradycji judaistycznej. Oto w skrócie schemat tego nurtu chrystologicznego: Historyczny Jezus jest eschatologicznym Zbawcą, wywyższonym do godności Mesjasza, Syna Człowieczego, Syna Bożego. On jest wypełnieniem Prawa i Proroków. Z chwilą Jego przyjścia rozpoczęły się już czasy ostateczne, ale ich dopełnienie ma dopiero nastąpić.
2) Chrystologie preegzystencji i inkarnacji uwzględniały elementy chrystologii wywyższenia, ujmowały jednak tajemnicę Jezusa Chrystusa w kategoriach myślenia kosmicznego, charakterystycznego dla kultury hellenistycznej. Przy tym mogły się oprzeć na wypracowanych przez hellenistyczno-judaistyczne środowiska pojęciach teologii sapiencjalnej, takich jak Sophia i Logos, W Nim cała rzeczywistość stworzona ma swój początek, on jest zbawieniem wszystkich ludzi. Chrystologie preegzystencji i inkarnacji są przykładem pierwszej inkulturacji wiary w Jezusa Chrystusa w nowe, w tym wypadku hellenistyczne środowisko. Dokonała się ona przez wzbogacenie chrystologii o nowe wymiary przy zachowaniu jedności z dotychczasowymi elementami.