www.pattarnow.fora.pl

mozambikpl

1. Tło i przyczyny rewolucji francuskiej (rf)
Francja- monarchia stanowa była przed 1789 jedną z największych potęg europejskich. Prawie 99% społeczeństwa Fr stanowił „stan trzeci” czyli mieszczanie, chłopi, robotnicy nie posiadający większych praw, a nawet wolności osobistej. Pozostałe stany to szlachta i duchowieństwo obdarzone licznymi przywilejami i wyzyskujące stan trzeci. Sytuacja ta był bardzo niebezpieczna, na gruncie oświecenia zrodziła się opozycja przeciwko K, kryzys dotknął zresztą całą hierarchię kościelną Fr. natomiast stan trzeci był coraz bardziej niezadowolony z obciążeń jakie na niego nakładano. Na dodatek w 1788r doszło do klęski głodu i upadku wielu manufaktur, co spowodowało zamieszki w wielu miastach. Zwołane 5maja1789r Stany Generalne opanował stan trzeci, który uznał się Narodowym Zgromadzeniem Konstytucyjnym dążącym do zmiany ustroju. Rozpoczęła się rf!

2. Pap. Pius VI a rewolucja francuska (rf)
Po śmierci pap Klemensa 14 15lutego1775r wybrany został kard. Giovanni Angelo Braschi, który przyjął imię Piusa 6. Był on pobożny i sprawiedliwy, ale niewiele mógł osiągnąć w walce z absolutyzmem, masonerią i rf. W 1791r w brewe „Quod aliquantulum” odrzucił konstytucję cywilną która burzyła porządek hierarchiczny K fr. i zrywała jego jedność ze Stol Ap. Przyjęta została niestety przez fr. duchowieństwo, a konstytuanta zobow. kler do przysięgi na nią, czemu sprzeciwiła się większość duchownych. Doszło do rozłamu i prześladowań K rzymskiego we Fr. Pap uznał konstytucję za nieważną i niezobowiązującą co powtórzył w brewe „Caritas”, zawiesił w czynnościach sakralnych tych, którzy złożyli przysięgę, zobow. ich do odwołania jej, a wybory proboszczów i biskupów uznał za nieważne. W odpowiedzi Fr zajęła posiadłości pap.(Awinion, Venaissin/wanesję/) i ograniczyła wolność kultu. Późniejsze konstytucje miały już charakter jawnie antychrześcijański, od 1793r trwała we Fr walka z chrześcijaństwem. Zniesiono także K konstytucyjny, a wielu duchownych zrzekło się godności. Doszło do dechrystianizacji kraju. Po 1795r przywrócono kult tylko w przypadku złożenia przysięgi na prawa republiki. Po dojściu do władzy Napoleona Państwo Kościelne zostało zajęte przez wojska fr., w 1798r proklamowano Republikę Rzymską i zniesiono świecką władzę, pap Pius 6 został internowany 20.II.1799r i w końcu przewieziony do Walencji n. Rodanem we Fr gdzie zmarł 28sierp1799r

3. Kościół i rf w latach 1791-1795 (Legislatywa i Konwent Narodowy)
01listop1791r otwarto nowy parlament fr. zwany Legislatywą, która kontynuowała politykę konstytuanty. Miała ona char. antykościelny i ateistyczny. Księży którzy odmówili przysięgi na konstyt. cywilną obłożono karami, wieziono ich, deportowano, zakazano pełnienia czynności sakralnych. K fr zszedł do podziemia. W 1792r zniesiono zgromadzenia zakonne, opór katolików spowodował wybuch urzędowej nietolerancji prześladowań. Nasiliła się emigracja, przeciwko której wydano dekrety, nie poparte przez króla. W 1792r wyszło rozporządzenie o deportacji kapłana (wystarczyło 20podpisów)
20wrześ 1792r zebrał się Konwent Narodowy, który zniósł monarchię i zaprowadził ustrój republikański. W 1793r stracono parę królewską. Rozpoczęła się regularna walka z chrześcijaństwem. Księżom zagrożono kara śmierci w przypadku niepodporządk. się przepisom, rozpoczęły się deportacje do Gujany. By zerwać z chrześcijańską przeszłością wprowadz. nowy kalendarz i kult państwowy. 7 paźd1793r zniesiono chrześcijan. i proklamowano kult rozumu i natur (ateizm). Profanowano kościoły i burzono je. Gdy do władzy doszedł Robespierre państwo uznało istnienie Najwyższej Istoty (w duchu deizmu), jednak sytuacja katol. nie uległa zmianie. Po obaleniu Robespierr’a kościoły otwarto a niezaprzysiężeni księża mogli pełnić funkcje sakralne.

4. Prześladowania Kościoła i dechrystianizacja we Fr
Konstytucja z 1790r burzyła hierarchiczny porządek K fr i odbierała znaczną część przywilejów duchowieństwa ale nie wprowadzała urzędowej nietolerancji. Prześladowania zaczęły się z chwilą rozłamu K na konstytucyjny i rzymski utożsamiany z przeciwnikami rewolucji. Mimo zakazu szafarstwa dla ks niezaprzysiężonych, państwo starało się utrzymać jedność kościelną by nie wzmacniać opozycji antyrewolucyjnej. Sytuacja zmieniła się z chwilą objęcia rządów przez Legislatywę. W 1791r nałożono na niezaprzysiężonych księży kary, więziono ich, deportow. i zakazano odprawiać naboż. K fr zszedł do podziemia, wielu księży musiało uciekać. W 1792r zniesiono pozostałe zakony, a opór katolików wywołał urzędową nietolerancję i prześladowania. Mnożyły się cierpienia za wiarę i męczeństwo. Wzmogła się emigracja przeciwko której dekret ustanowili w 1791r jakobini. Wobec weta króla i duchowieństwa rozpoczęła się kolejna fala prześladowań. W 1792r zakazano noszenia stroju duchownego i procesji religijnych, zniesiono zakony zajmujące się nauczaniem i akcją charyta. Deportowano wielu księży (20 podpisów parafian). W 1793r miały msce tzw mordy wrześniowe w Paryżu, zginęło wielu ks. i wiernych katolickich. Od tego roku trwała we Fr walka z chrześc., zniesiono nawet K konstytuc.- rozpoczęła się dechrystianiz. kraju. księżom za nieprzestrzeganie przepisów groziła kara śmierci, wielu deportowano do Gujany. Wprowadzono nową religię państwową z własnym kultem, dogmatami i ceremonią. Zniesiono chrześc kalendarz, w listopadzie 1793r oficjalnie zniesiono chrześcijanizm ustanawiając ateistyczny kult rozumu i natury. Zeświecczałe duchowieństwo złożyło wobec konwentu swoje godności, rozpoczęło się zamykanie, profanacja i burzenie kościołów katol. Politykę taką popierał skrajnie lewicowy odłam jakobinów, ale niepokoiło to odłam umiarkowany. Gdy władzę przejął Robespierre (deista) Konwent uznał istnienie Najwyższej Istoty (by pogodzić lud z rewolucją). Dyktator ten uważał że nie może istnieć naród bez religii. Uznano też nieśmiertelność duszy. Gdy został obalony, w niepewnej sytuacji księża niezaprzysiężeni znowu zaczęli pełnić swoje funkcje i mimo ogólnego rozpadu K zaczęto otwierać świątynie

5. Dyrektoriat a sprawy religijne.
Po dojściu do władzy umiarkowanych termidarianów uchwalono nową konstytucję. Rządy sprawowało 5 dyrektorów wybieranych na 5 lat przez Radę Starszych. Konstytucja głosiła tolerancję religijną, rozdział K od państwa i wolność sumienia. W 1795r przywrócono kościoły i kult religijny, uchwalono że konstytucja cywilna nie obowiązuje księży. Jednak stan faktyczny był inny, nadal dochodziło do deportacji i prześladowań, mnożyły się pseudo kulty (kult rozumu, teofilantropia). Wszystko to zrażało katolików do rewolucji. Dekret z maja 1795r przywracał katolikom świątynie pod warunkiem że księża złożą przysięgę na wierność prawom republiki. Jednak większość odmówiła. Dekret z 1797r zobow. do przysięgi na nienawiść do monarchii, ponowił też dekrety o deportacji.. Otwarto ok. 40tys świątyń, wróciło wielu księży, ale narastały spory m. zaprzysiężonymi a niezaprzysiężonymi. Synod krajowy nie doszedł do skutku. We Włoszech gen Bonaparte w 1796r wkroczył do państwa Kościelnego zmuszając pap do oddania fr posiadłości, części ziem włoskich i zapłacenia kontrybucji (pokój w Bolonii). Gdy przypadkowo zastrzelony w Rzymie został gen Duchot wojska fr zajęły miasto w 1798r i zniesiono władzę świecką pap, a Piusa VI internowano i uwięziono we Fr gdzie zmarł w 1799r.

6. Pierwszy konsul we Fr i jego stosunek do Kościoła.
10.XI.1799r po obaleniu we Fr Dyrektoriatu powołano do życia nową formę rządów z 3 konsulami na czele. Mieli oni rządzić przez 10lat. Pierwszy z nich miał całą władzę wykonawczą i decydujący wpływ na rządy. Wielka rewolucja skończyła się z chwilą utworzenia konsulatu.
I konsulem został Napoleon Bonaparte, religijnie obojętny racjonalista i gallikanistą , dążył do podporządkowania K państwu. K fr tymczasem był całkowicie rozbity i wymagał odbudowy. Napoleon doceniając jego role w jednoczeniu społeczeństwa dążył do renowacji. 5 lipca 1800r wyraził przekonanie że religia jest podporą państwa i dołoży wszelkich starań by pojednać Stolicę Ap. z Fr.

7. Napoleon i Pius VI.
Po śmierci Piusa 6 w 1799r w Wenecji wybrano na Stol Piotrową kard. Barnabę Chiaramonti (Pius 7) w 1800r powrócił on do Rzymu uwolnionego spod okupacji fr. Pierwszorzędnym zadaniem pap było uporządkowanie spr K we Fr, do czego tez dążył Napoleon. Czynnikiem sprzyjającym było też nowe nasilenie odczuć religijnych społ fr. Efektem pertraktacji trwających od listop 1800r było podpisanie konkordatu 15lipca1801r . Stol Apost uznała Republikę Francuską, nowy konkordat dawał wolność wyznania katolikom, zapowiadał reorganizacje hierarchii kościelnej Fr, zobowiązywał duchownych do przysięgi na wierność Republice, dawał zgodę na sekularyzację dóbr K. Bp nominować miał I konsul, proboszczów bp w porozumieniu z władzami państwowymi. Duchowni mieli dostawać uposażenie państwowe, seminaria i kapituły miały pozostawać na utrzymaniu diecezji. I konsul przejmował dawne przywileje korony fr w stosunku do Kościoła. K fr został zreorganizowany, wzrosło znaczenie pap, osłabiono pozycję gallikanistów. Nowy konkordat został jednak ogłoszony przez Napoleona razem z tzw.artykułami organicznymi sprzecznymi z konkordatem i uzależniającymi K od państwa. Wiele z nich pap odrzucił. W 1804r senat proklamował we Fr dziedziczne cesarstwo w rodzinie Napoleona. Na koronację cesarską 4 grudnia został zaproszony pap, który pobłogosławił insygnia cesarskie. Napoleon sam ukoronował siebie i swoją żonę. Artykuły organiczne nie zostały cofnięte, przywrócono tylko niektóre zakony i zniesiono kalendarz republikański. We Fr nastąpiło powolne odrodzenie życia zakonnego i przywrócenie niektórych przywilejów duchownych, odbudowano i wyposażono świątynie. Między ces i pap doszło do nieporozumień. Pius 7 nie chciał udzielić rozwodu bratu Napoleona. Ces ograniczył terytorium Państwa Kość, władzę w poł Włoszech oddał swojemu bratu Józefowi. Uznał za ces rzymskiego od kiedy z tyt. tego zrezygnował Franciszek I- ces Austrii. W 1808r wojska fr wkroczyły do Rzymu. 17maja 1809r Państwo Kość zlikwidowano i wcielono do cesarstwa, Rzym miał być wolnym miastem. Na tą przemoc pap odpowiedział klątwa z wymienieniem imienia ces za co został uwięziony wraz ze swymi współpracownikami. W 1810r ces wziął rozwód z Józefiną i poślubił księżniczkę Marię Ludwikę, czego nie uznał pap. Więziony w Sawonie nie uznawał nominacji biskupich i odmówił załatwienia bieżących spr K fr. By rozwiązać ten problem ces zwołał synod w 1811r, który jednak opowiedział się za ugoda z pap. Wielu biskupów uwięziono a synod rozwiązano. Nowy synod powziął uchwałę która przewidywała że jeżeli pap w ciągu 6mies nie zatwierdzi nominacji biskupa może to zrobić metropolita pod warunkiem zgody pap. Ces unieważnił konkordat i rozwiązał synod. Nieustępliwego pap przewiózł do Fątęblo. Po nieudanej wyprawie na Moskwę Napoleon zabrał się do uporządkowania spr kościelnych. W 1813r uzgodniono 11 artyk do przyszłego konkordatu. Pap zgadzał się na obsade biskupstw w jego imieniu. Mógł bezpośredni mianować kilku biskupów podrzymskich diecezji. Pap 24marca1813r odwołał ustępstwa ale porozumienie i tak zostało ogłoszone. Po abdykacji Napoleona pap wrócił do Rzymu -24maj 1814r. Na pamiątkę ustanowił św. NMP Wspomożenia Wiernych.

8. Kościół w krajach zależnych od Napoleona:
Belgia, Holandia, Niemcy, Hiszpania, Italia, itd.
Po zajęciu w 1794r przez Fr Kolonii, Moguncji , Trewiru, Spiry i Wormacji w 1797r postanowiono że dobra K niemieckiego mają być sekularyzowane (pokój w Campo Formio), plany te ujawniono w Luneville w 1801r, znalazły one aprobatę ces Franciszka II. W tym celu powołano specjalną Komisję Rzeszy, która zakończyła pracę w Regensburgu w1803r . K niem stracił terytorium i dochody. Rozwiązano zakony, zakonników rozpędzono, profanowano kościoły, upadła organizacja K. Na podstawie konkordatu z 1801r zniesiono/ zlikwidowano metropolie i biskupstwa. K niem stracił na znaczeniu w rywalizacji z protestantami, upadły szkoły, szpitale, seminaria, instytucje K. Odnawianie K niem zaczęło się za prymasa Delberga.
BELGIA- dobra kościelne zostały upaństwowione, urzędy prowadziły metryki. Rozwiąz zakony (z wyjątkami), zniesiono kult i świętowanie niedzieli 1794-97r, wprowadzono kalendarz rewolucyjny, rozw seminaria i uniwersytet w Lowanium. K zszedł do podziemia.
HOLANDIA- tam katolicy mieli większą swobodę (Republ. Batawska 1795, Królestwo Holandii- 1806). Władzę przejął brat Napoleona- Ludwik Napoleon a katolików zrównano w prawach z innowiercami. Wielu księży uciekających z Fr mogło tu pracować, otwarto też 3 seminaria duchowne.
SZWAJCARIA- (Rep. Helwecka-1798), katolikom zagwarantowano wolność sumienia i kultu, ale ograniczono działalność K. Zakony przetrwały ale nie mogły przyjmować nowicjuszy.
REP CISALPIŃSKA- konstytucja głosiła że katolicyzm jest rel. państwową. Napoleon zmienił ten artykuł oddzielając K od państwa., wprowadził tolerancję religijną, małżeństwa cywilne i skasował zakony.
REP LIGURYJSKA- była najbardziej wierna K, zachowano większość przywilejów K. W całych Włoszech syt zmieniła się na gorsze w latach 1796-98, żądano powrotu do prostych form liturgicznych, kasaty zakonów i beneficjów, redukcji świąt kościelnych.

9. Sytuacja religijna we Fr po Kongresie Wiedeńskim.
W 1814r na tron Fr powróciła dynastia Burbonów (Ludwik 18.). katolicyzm stał się znów rel państwową, święcono niedziele. Konkordat z 1817r znosił niektóre postanowienia z 1801r, nie został jednak ratyfikowany ze wzgl na opór gallikanistów i liberałów. Odnowiono hierarchię K, powstały kapituły i seminaria. Odnowiono zakony (Mali Bracia, Bracia od Wychowania Chrześcijańskiego). Katolicy skupili się wokół monarchii, stąd przeciwnicy króla głosili poglądy antyreligijne. Powstał tajny związek Rycerzy Wiary, który kier. akcją religijną i charytatywną. Inne organiz to: Centralne Biuro Akcji Katolickiej, Stowarzysz.Dobrych Robotników, Stowarzysz. Św Józefa. Rozwinęła się publicystyka i prasa katolicka (Korespondent, L’Univers). W pierwszej poł 19w rozwinął się we Fr ultramontanizm- reakcja na odnowienie tendencji gallikańskich. Duchowieństwo fr było przeciwne artykułom organizacyjnym, ale skłaniało się do zatrzymania deklaracji gallikańskiej w złagodzonej interpretacji. Młodsze duchowieństwo opowiedziało się za pap, dużą rolę odegrały tu dzieła ks. Lamennais i hr de Maistre którzy bronili jurysdykcji powszechnej i nieomylności pap.
Ks Lamennais w 1808r potępił i wykazał słabość gallikanizmu, w książce z 1814r potępił politykę relig Napoleona. W kolejnych dziełach bronił autorytetu pap. Ruch który zapoczątkował (menezjanizm) zmierzał do stworzenia katolicyzmu liberalnego (wywodził się z ultramontanizmu). Postulował modernizację katolickiego nauczania i wychowania oraz działalności intelektualnej katolików. Za fundament tej postaci katolicyzmu uznał rozdział K od państwa, wolność prasy i wolność sumienia. W celu propagowania tych haseł założył „L’Avenir”. Program ten potępił w encyklice „Mirari vos” pap. Grzegorz 16 (pod naciskiem Austrii). Początkowo ks. Lemennais i jego zwolennicy postanowili poddać się woli pap, później ks. L zmienił zdanie. W nowej książce „sława wierzącego” potępił królów i tych którzy wyzyskiwali ludzi biednych. Szybko stała się sławna a pap Grzegorz16 potępił ja w encyklice „singularis vos” z 1834r. ks. L zerwał z K, poszedł w kierunku socjalizmu. Zmarł niepojednany z K, ale zapoczątkował katolicyzm społeczny i był prekursorem chrześcijańskiej demokracji.

10. Odrodzenie Kościoła katol w Anglii. Ruch Oksfordzki.
Koniec wieku 18 cechował się złagodzeniem stanowiska wobec katolików angielskich. Przywrócono im prawa obywatelskie i polityczne, w Szkocji wprowadzono wolność kultu relig. Zezwolono na założenie seminarium w Maynooth w Irlandii. Rozwinęła się działalność duszpasterska i zakonna, nawiązano kontakty ze Stolicą Ap (za Piusa 7). Walkę o prawa katolickiej ludności prowadził Daniel O’Connel, adwokat który wykorzystał znajomość prawa do propagowania swoich haseł. W 1823r założył Iris Catholic Association, w 1828r został wybrany do parlamentu, gdzie przeprowadził akcję emancypacyjną katolików, na co musiał się zgodzić król Jerzy IV. Uwolniony K angiel .zaczął się na nowo rozwijać. Głównymi działaczami na rzecz odnowy w Irlandii byli: prymas Curtis, bp Doyle, abp Murray.
K katolicki w Anglii zaczął się odradzać głównie dzięki emigracji kleru fr i konwersji protestantyzmu. Pod wpływem reformy K anglikańskiego zaczął się w Oksfordzie tworzyć ruch na rzecz powrotu do katolickiej i apostolskiej tradycji jako odpowiedź na dążenie do zeświecczenia K-a. Duchowym wodzem ruchu był John Henry Newman. Celem było znalezienie fundamentu apostolskiego dla anglikanizmu i nawrót do pojęcia K-a, jego urzędów, sakramentów i liturgii starożytności chrześcijańskiej. Miał to być złoty środek między protestantyzmem a rzymskim katolicyzmem. Ks. Newman zrozumiał że nie może być drogi pośredniej i w 1845r przeszedł na katolicyzm, a ruch rozwinął się w kierunku przywrócenia liturgii i form pobożności. Rozpoczęły się masowe nawrócenia, w 1850r pap Pius 9 konstytucją apost „Universalis Ecclesiae” przywrócił hierarchię katolicką w Anglii (arcybp Westminster i 12 diec.). W Anglii akt ten przyjęto z oburzeniem, ale kard. Wiseman uspokoił nastroje.

mozambikpl

11. Pontyfikat bł. Piusa 9.
Po śmierci pap Grzegorza 16. w 1846r wybrano kard. Giovanni Maria Mastai- Ferrettiego, który przyjął imię Piusa IX. Był on metropolitą w Spoletto i bp w Spinola, w 1840 mianowany kard. Zyskał sobie wielką popularność, dzięki temu rewolucja nie miała charakteru antykościelnego. Potępił podstawowe zasady liberalizmu i wzywał do obrony czystości wiary katolickiej. W 1847r podpisał konkordat z Rosją, a do K-ów prawosławnych zwrócił się z apelem o powrót do jedności. Nie akceptował programu zjednoczenia Włoch Mazziniego, był zwolennikiem projektu unii celnej, czyli ligi obronnej państw włoskich. Gdy król Sardynii Karol Albert rozpoczął wojnę z Austrią pap pozostał neutralny. To w połączeniu z kryzysem gospodarczym doprowadziło do powstania i obalenia rządów papieskich w Rzymie w 1848r. na czele rządu Rep. Rzymskiej stanął Mazzini, pap schronił się w Gaecie. Dzięki pomocy Fr mógł wrócić do Rzymu a Rep upadła. Uważano pap za wzór pobożności. W 1850 przywrócił hierarchię K w Anglii, w 1853r w Holandii, zawarł konkordaty z Rosją, Austrią (1855), Hiszpanią (1851) i niektórymi krajami Ameryki środkowej i Południowej. Wzrosło znaczenie kongregacji i nuncjatur, kolegium kardynalskie stało się międzynarodowe. Przezwyciężono tendencje odśrodkowe w K, potępiono liberalizm, panteizm, naturalizm i socjalizm. Pap wydał wiele encyklik które wytyczyły drogę reformującego się K. Ogłosił dogmat o niepokalanym poczęciu NMP, zwołał Sobór Wat. I 1869-70. Zmarł w 1878r po 32 latach pontyfikatu. Beatyfikowany w 2000r.

12 Sobór Watykański I.
Był on odpowiedzią na błędne ideologie współczesnego świata. Poprzedziły go 2 ważne dokumenty, bulla „Inefabilis Deus” z 1854r o niepokalanym poczęciu i „Sylabus” potępiający błędu min. liberalizm, socjalizm, komunizm. Bullą „Aeterni patris” z 1868r zwołano sobór na 8gru1869r do Bazyliki Watyk. Zebrało się 774 uczestników, duchowni anglikańscy i prawosławni odrzucili zaproszenie. Na trzecim posiedzeniu przyjęto konstytucję „De fide catholica”. Więcej trudności przyniosła dyskusja nad schematem „De ecclesia christi”, zwłaszcza nad rozdziałem o nieomylności pap, jedna grupa opowiedziała się za dyskusją (kard Mauning, prymas Ledóchowski), druga przeciw (ks. J. Dolinger ). Ks. Dolinger starał się zdyskredytować sobór w tendencyjnych artykułach, mniejszość szukała też wsparcia u władz świeckich stolic europejskich prowokując ich interwencję. Dyskusję otwarto i konstytucję przyjęto w 1870r bullą „Pastor aeternus” wcześniej część duchownych wyjechała z Rzymu. Niestety w tym roku wybuchła wojna prusko-fr i biskupi musieli opuścić Rzym, który zajęły wojska piemonckie. Pap odłożył obrady „do lepszych czasów”. Konstytucja „De fide catholica” mówiła o Bogu Stworzycielu, objawieniu, stosunku wiary do wiedzy- podkreślono że za pomocą rozumu czł może dojść do poznania Boga, odrzucono ateizm, racjonalizm, materializm, panteizm. Konstytucja „De ecclesia christi” podkreślała władzę pap nad duchownymi i jego nieomylność w wypowiedziach „ex cathedra”. Doprowadzono do centralizacji zarządu K. Część duchownych i teologów niem opowiedziała się przeciw kościelnym reformom soboru (min ks. Dolinger, Messmar z Monachium, Herzog z Lucerny, Weber z Wrocławia). Na kongresie w Monachium powstał K starokatolicki, który odrzucił posty, celibat, spowiedź uszną, naukę o niepokalanym poczęciu. Wprowadził jęz. niemiecki do liturgii, 2postaciową komunię i wybory proboszczów. Heretycy zostali wyłączeni z K, uzyskali jednak poparcie władz świeckich co pozwoliło im się rozwinąć.

13. Sytuacja Kościoła w Italii w 2poł 19w.
Upadek Państwa Kościelnego.
Państwu Kościelnemu przywróconemu do życia po kongresie wiedeńskim zagrażały tendencje zjednoczeniowe liberałów i włoskich nacjonalistów. Zjednoczyciela widzieli Włosi w osobie króla Piementu i Sardynii Wiktora Emanuela II, nadzieje zwiększyły się gdy premierem rządu piemonckiego został Camillo Cavour- mason. Dążył on do podporządkowania K państwu. Od 1859r rozpoczął się proces jednoczenia ziem włoskich. W jego wyniku w 1861r Wiktor Emanuel II przyjął tytuł króla Włoch, stolicę przeniesiono do Florencji. Państwo Kościelne zacieśniono do Rzymu i najstarszej części Patrymonium sancti Petri której broniła załoga francuska. Po klęsce Fr w 1870r Rzym zajęto i przyłączono do Włoch. Od 1871r stał się stolicą, pap gwarantowano prawa suwerenne, nietykalność osobistą, wolność od podatków, dotację, pałac watykański i laterański, willę w Castel Gandolfo, pocztę, telegraf, immunitet przedstawicieli państw przy papieżu i wolność wykonywania urzędu. Pap zaprotestował przeciwko zaborowi i ekskomunikował sprawców, a w enc „Ubi nos” z 1871r odrzucił prawa gwarancyjne i ogłosił się „więźniem Watykanu”. Państwo Wł mimo że w znacznej mierze katolickie rządzone było przez masonów i prowadziło politykę antykościelną. Już w latach 70ych 19w skasowano wiele zakonów, odebrano jezuitom Uniwersytet Gregoriański i skonfiskowano majątek Kongregacji R Wiary, wprowadzono obowiązkowe śluby cywilne i wyrzucono lekcje rel ze szkół. K wezwał wiernych do nie uczestniczenia w życiu kraju, na co odpowiedziano narzuceniem obowiązku służby wojskowej dla duchownych i ustawy o karaniu księży. W Rzymie wybuchły nastroje antykościelne. Po śmierci Piusa 9 pap Leon 13 umiał porozumieć się z protestantami i prawosławnymi, ale kwestia rzymska pozostała nierozwiązana. Fiaskiem zakończyły się rozmowy za rządów premiera Crispiergo. Nowy premier widząc wzrost autorytetu Stolicy Ap. i borykając się z problemami wewnątrzkrajowymi złagodził nieco antykośc. politykę. Na pocz. 20w za pontyfikatu pap Piusa 10 złagodzono zakaz uczestnictwa katolików w życiu politycznym kraju, kwestii rzymskiej jednak nie rozwiązano. Nastąpiło to dopiero za następnego pap.

14. Pap Leon 13
Po śmierci Piusa 9 konklawe w 1878r wybrało kard. Perci. W 1843r pap Grzegorz16 mianował go nuncjuszem apostolskim w Belgii. Jako bp Perugii założył Akademię św Tomasza która miała się zająć odrodzeniem studiów teologicznych i filozof. opartym na neotomizmie. W 1853r został kard, jako pap zainicjował erę pojednania państw ze Stol. Ap., podniósł jej autorytet. Doprowadził do zakończenia kulturkampfu w Niemczech, poprawił stosunki z Rosją. Austrią, Hiszpanią i Wlk Brytanią. Zwalczał liberalizm i masonerie, w licznych enc łączył naukę i tradycje K z suwerennością i godnością państwa. Jego rządy przyniosły wzrost centralizmu papieskiego i wzmocnienie stanowiska nuncjuszów apost. Zreorganizował franciszkanów i benedyktynów. Wprowadził powszechne nabożeństwa różańcowe i nowennę przed zesłaniem Ducha św. Odrzucił racjonalizm, poparł odrodzenie tomizmu i rozwój studiów biblijnych i badania historyczne. W stosunku z unijnymi K-mi wschodnimi wyrzekł się ...... kilku i św ze Wschodu włączył do liturgii rzymskiej. W encyklice „Rerum noverum” wyłożył podstawy katolickiego urządzenia porządku społecznego. Zmarl 1903r.

15. Św Pius 10
Po śmierci Leona 13. pap został kard G Sarto z Wenecji. Skoncentrował się na pogłębianiu wewnętrznego życia wiernych i duchowieństwa, obronie czystości wiary, dostosowanie K do nowych czasów i zadań. Na odcinku kościelno- polit nawiązywał do pap. Piusa 9. Jego stanowisko doprowadziło do pogorszenia stosunków z wieloma krajami, wziął w obronę uciskanych Polaków i Irlandczyków. Wystąpił przeciw modernizmowi, laickiemu liberalizmowi i politycznemu katolicyzmowi. Nacisk położył na podniesienie wychowania ascetycznego i wykształcenie filoz.-teolog w seminariach duchownych. Wydał dekrety o częstej i wczesnej komunii św, skodyfikował prawo kościelne i zreformował Kurię Rzymską oraz liturgie \mszał, chorał, brewiarz\. Prowadził skromne i św życie co znalazło uznanie nawet wśród ateistów. Zmarł w 1914r po wybuch I wojny św. W ‘54r pap Pius 12 ogłosił go św.
…………

17. K katolicki na terenie Niemiec po kongresie wiedeńskim do I wojny św
Po Kongresie Wied i sekularyzacji dóbr kościelnych organizacja K upadła a stolice biskupie pozostawały nieobsadzone. Spraw K miało uporządkować każde państwo niemieckie we własnym zakresie. W1817r Królestwo Bawarii rządzone przez Maksymiliana I Józefa zawarło konkordat przywracający organizację kościelną i gwarantujący wolność wyznania katolikom. Diecezje i instytucje kościelne miały być dotowane ze skarbu państwa, w każdej diec miało być seminarium. W 1821r wyjaśniono wobec protestów niektórych środowisk że konkordat jest prawem państwowym. Bawaria stała się jednym z centrów odrodzenia religijnego. W 1821r pap Pius 7 w bulli ”de salute animarum” porządkował organizację kościelną Prus (min erygował metropolię gnieźnieńsko- poznańską ze stolicą w Pelplinie). Rząd zobowiązał się do uposażenia os. i instytucji kościelnych ze skarbu państwa. Królestwo Hanoweru zawarło umowę ze Stolicą Ap w 1824r, biskupstwa w Osnabruck i Hildesheim otrzymały status diecezji wyjętych. Po 1827 uregulowano sprawy kościelne Badenii, Wirtembergii i Essen-Darmstadt, powołując do życia prowincję kościelna we Fryburgu.
Wzrost autorytetu Stolicy Ap w Niemczech doprowadził do rozwoju ultramontanizmu i odrzucenia dawnego episkopalizmu i józefinizmu. Na terenie Westfalii działał Familia Sacra- krąg kościelny kładący nacisk na katolickie wychowanie młodzieży i lekturę Pisma Ś. W Bawarii działało Stowarzyszenie Skonfederowanych, a katolicyzm odzyskiwał świetność za rządów Ludwika I pod wpływem ks. Sailera. W Moguncji szczególnie aktywny na polu odnowy był bp. Colmar a wydział teologiczny w Tuhingen stał się jednym z najpoważniejszych ośrodków katolicyzmu niem.
Do zatargu ze Stolicą Apo doszło na tle mieszanych małżeństw katolików i protestantów. Prawa państwowe początkowo działały na niekorzyść katolików, koniec zatargu nastąpił za panowania króla Fryderyka Wilhelma I sprzyjającego katolikom. Przezwyciężenie hermazjanizmu który nakazywał błogosławieństwo małżeństwa mieszanego nawet w przypadku pogardy dla katolicyzmu ze strony protestanckiej umożliwiło dalsze odrodzenie K. katolickiego.
Wiosna Ludów z 1848r przyniosła wiele korzyści katolikom ale musieli oni bronić swoich wolności przed liberałami, ateistami i racjonalistami dążącymi do rozdziału K od państwa. Na czoło państw niemieckich wysunęły się Prusy których konstytucja gwarantowała swobodę wyznania i nieingerencję państwa w sprawy kościelne. Państwo nadal dotowało K zrzekając się prawa wyboru kandydatów na urzędy kościelne. W 1852r powstała w parlamencie pruskim frakcja katolicka o nazwie „Centrum”. Era wolności zaczęła się kończyć gdy królem został Wilhelm I a kanclerzem Otto von Bismarck który skłaniał się ku liberalnemu protestantyzmowi. Po wznowieniu w 1871r Cesarstwa Niemieckiego rozpoczął się kulturkampf- walka o kulturę z K w Niemczech. Rząd pruski poparł starokatolików i związał się sojuszem z antykościelnymi Włochami. Przez walkę z K Bismarck chciał też osłabić polskość w Poznańskiem i interesy francuskie w Alzacji. W 1870r Bismarck ogłosił radykalny program antykośc i K pozbawiono reprezentacji w rządzie, ograniczono swobodę głoszenia kazań, odebrano prawo nadzoru nad szkołami, rozwiązano Jezuitów i zakony pokrewne. W 1873 K podporządkowano państwu. Przyszli kapłani mieli zdawać egzaminy z historii i filoz niemieckiej przed komisją państwową. Powołano Królewski Trybunał dla spraw kościelnych znosząc jurysdykcję pap nad katolikami w Prusach, państwo mogło przejmować wszystkie beneficja kościelne obsadzone wbrew prawu państwowemu. We 1875r zawieszono państwowe świadczenia materialne na rzecz K. starokatolicy mogli korzystać z dóbr katolików a jeśli stanowili większość w parafii przejmowali je. Z terenu Prus usunięto wszystkie zakony prócz szpitalnych. Umożliwiono więzienie duchownych, wprowadzono obowiązkowe małżeństwa cywilne. Państwo kontrolowało naukę religii wykładanej w j. niemieckim. K nie ugiął się pod ciężarem prześladowań mimo iż uwieziono wielu duchownych i zamknięto seminaria. Pap Pius 9 poparł katolików oskarżając prześladowców pruskich o działanie niezgodne z prawami i normami międzynarodowymi. Kulturkampf doprowadził do zjednoczenia katolików niem wokół instytucji K i jego izolacji, oraz wzmocnienia tendencji dechrystianizacyjnych.
W 1878r pap został nastawiony pokojowo Leon 13 który wyciągnął rękę do zgody. W tym samym roku dokonano dwóch zamachów na ces. Wilhelma I przypisywanych anarchistom i socjalistom. Bismarck widział wzrost ich wpływów w zaniku religijności, dodatkowo obóz liberalny przegrał wybory na rzecz stronnictw konserwatywnych. W tej sytuacji kanclerz przyjął pojednawczą rękę pap, co pasowało też do sojuszu z Austrią. W latach 1880-83 złagodzono antykościelne prawa. W czasie rozmów z nuncjuszem ap C. Mazellą kanclerz wycofał się z kolejnych antykośc praw, zezwolił na obsadzenie parafii i diecezji, wielu ks zwolniono z więzienia. W 1885r doszło do konfliktu między Niemcami i Hiszpanią o W-y Karolińskie. Wyrok rozjemcy pap Leona 13 przyjęły obie strony. W 1886r zezwolono na powrót zakonów /oprócz jezuitów/, w 1877r zniesiono państwowy nadzór nad seminariami, w 1891r zwolniono teologów ze służby wojskowej. Za pap Piusa 10 stosunki z Ces. Niemieckim były dobre, nie utworzono jednak nuncjatury w Berlinie. Do zatargu doszło na tle enc o św Boromeuszu z 1910r w której pap krytyczni wypowiedział się o reformacji. Nastroje złagodził poleceniem by nie czytano jej w Niemczech.

19. K w monarchii Austriackiej.
Ces. Franciszek I i Ferdynand I panujący w latach 1804- 48 byli józefinistami i konserwatystami. Na odcinku kościelnym rządził ks. Metternich, również józefista. Bp nie mogli kontaktować się z pap, w kształceniu duchowieństwa obowiązywały dawne prawa państwowe, znoszono zakony \z wyj żeńskich, charytat\. Nuncjusz apostolski w Wiedniu nie mógł się kontaktować z hierarchią kościelną. Przemiany zaczęły się po 1816r. W 1817r podjęto w Rzymie pertraktacje w sprawie konkordatu dla Ces. Austrii. W latach ‘20 19wieku pozwolono na osiedlenie się w Galicji wygnanych z Rosji jezuitów. Franciszek I zobowiązał swego następcę do odnowienia harmonii między państwem a K. Konstytucja z 1848r przywracała K całkowitą niezależność od państwa. Odrodzenie K austriackiego rozpoczęło się gdy nowy ces. Franciszek Józef I zniósł system józefiński z 1850r. na tym polu odznaczyli się zwłaszcza; ks. Nicolas Diesbach, św Klemens Hofbauer- Dworzak znakomity kaznodzieja i spowiednik, Friedrich Schegel historyk religii. Propagowano częste przyjmowanie komunii św, kładziono nacisk na wychowanie młodzieży, powstawały katolickie czasopisma. Ruch ten spowodował wzmocnienie autorytetu Stolicy Ap i tworzył podstawy pod uznanie prymatu pap w cesarstwie. Konkordat z 1855r stwierdzał że K katolicki rządzi się w całym Cesarstwie własnym prawem kanonicznym, gwarantował pap prawa prymacjalne, biskupom wolną łączność z pap. Naukę rel dostosowano do wymagań rel katolickiej, kształcenie ks oddano w ręce biskupów których mianował ces a zatwierdzał pap. Konkordat zerwał liberalny rząd w 1870r po ustaleniu konstytucji o nieomylności pap. W czasach kulturkampfu wyszły prawa antykościelne, ale nie zostały podpisane przez ces.
W krajach dawnych Węgier rozbudowano hierarchię kościelną \m.in. Zagrzeb\, rozwijały się studia teolog i życie zakonne, powstawały organizacje katolickie, rozwij się katolickie szkolnictwo. Powstała partia chrześcijańsko- społeczna, lecz nie cieszyła się poparciem ani ces ani episkopatu ze względu na swój radykalizm. Doprowadziła jednak do wprowadzenia ustawodawstwa socjalnego. Problem stanowił areligijny socjalizm robotniczy i antyklerykalizm chłopów w Galicji a przede wszystkim ruch Los von Rom. W 1893r założono Związek Starych Niemców o charakterze racjonalistycznym i antysemickim którego celem było przyłączenie Austrii do Niemiec i przyciągnięcie ludności do protestantyzmu. Doprowadził on do przejścia na to wyznanie wielu antyklerykalnie nastawionych mas ludności. Główny ośrodek ruchu znajdował się w I …..… w Tyrolu

19. K katolicki na terenie Rosji w początkach XIXw.
Panowali wtedy car Aleksander I i Mikołaj I\1801-55\. W Rosji panował K prawosławny, katolicyzm uważano za obce wyznanie i zrównano z wyznaniami protestanckimi. W 1820r usunięto jezuitów z Rosji i wiele szkół upadło. Car Mikołaj I \1825\ dążył do wyeliminowania z państwa obcych wpływów i naleciałości. Fundamenty państwa miały być czysto rosyjskie i K prawosławny, samod…. , ludowość. Zaczęto walczyć ze wszystkim co nierosyjskie i nieprawosławne, podsycając nacjonalizm.
Biskupów mianował car po uzgodnieniu z pap. Często dochodziło do długich wakansów, gdy na bp zbyt lojalnych wobec cara nie godził się pap. Doszło do tego że nie miał kto wyświęcać kapłanów. Nowomianowani bp z okresu 1815-46 byli najczęściej lojalni wobec cara i niczym szczególnym się nie odznaczali. Wyjątkiem bp żmudzki Józef A. Giedroyći bp wileński Andrzej Kłągiewicz, rozwijający sieć szkół i dbający o karność duchowieństwa. W ramach represji po powstaniu listopadowym skrócono studia w seminariach \3lata\, wprowadzono józefińskie i febromiańskie podręczniki, ograniczono liczbę alumnów, nadliczbowych musiał utrzymywać bp. Po zniesieniu Uniwersytetu Wileńskiego utworzono Akademię Duchowną przeniesioną w 1842r do Petersburga. W 1844r podporządkowano jej wszystkie seminaria. W 1820r usunięto jezuitów z Rosji od 1829r wszczęto akcję przeciw zakonom. Wstępowanie uzależniono od zgody Zarządu Wyznań Obcych, nowicjat ustalono na 3 lata a śluby po 22r życia. W 1830r zlikwidowano zakony w Brześciu n. Bugiem i Płocku. W ramach represji popowstaniowych w 1831r dokonano kasat zakonów. Ponieważ brakowało ks diecezjalnych ks zakonni znaleźli pracę w parafiach. Również misje ograniczono tylko do parafii. Nacisk kładziono na pracę duszpasterską, nauczanie pacierza i katechizmu, szafarzowanie sakramentami św.
W oddziałach powstańczych znalazło się wielu duchownych, jednak prawie wszyscy biskupi odnieśli się do powstania obojętnie lub wrogo. Przeciw represjom wymierzonym w katolików zaprotestował pap Grzegorz 14., by złagodzić sytuację car Mikołaj I udał się do Rzymu. W następstwie rozmów podpisano w1847r konkordat z Rosja porządkujący sprawy seminariów, reorganizujący hierarchię kościelna i sprawę obsady biskupstw. Nie wszedł on w życie dzięki metropolicie I. …………….., przeprowadzono tylko reorganizację diecezji i obsadzono wakujące biskupstwa.

20. K. katolicki na ziemiach Litwy, Białorusi i Ukrainy przed powstaniem styczniowym.
Pierwszą diecezją katolicką na tych terenach które zabrała Rosja utworzono w M… W 1773r. prawo nominacji biskupa, któremu podlegały ziemie aż po Syberię, miał car. Korzystając z tego mianował ludzi lojalnych wobec caratu, których nie mógł zatwierdzać pap, stąd długie wakansy na stolicach biskupich (Wilno, Mińsk, Kamieniec Podlaski,…….………)trwające nawet po kilkadziesiąt lat. W 1845r nie było na tych terenach ani jednego biskupa ordynariusza, tylko biskup pomocniczy w Wilnie – Kazimierz Dmochowski. Od 1848r mianowano głównie ludzi starych, szczególnie aktywni w tym czasie byli biskupi M….….., Gier…….. i metropolita unicki B….... metropolita Kasper Cieciszowski z Łucka rozwinął szkolnictwo na terenie swojej diecezji, podobnie biskup Żmudzki- Józef Giedrojć, który przetłumaczył na litewski nowy testament. Bp wilewski Andrzej Kłągiewicz podnosił karność wśród duchowieństwa i dbał o ludność wiejska. Duchowieństwo diecezjalne i zakonne było dość liczne, do 1842r istniało 14 seminariów, z czego .. opiekowali się Misjonarzami św Wincentego a’ Paulo. W 1801r podporządkowano je Kolegium Duchownemu w Petersburgu, a w 1824r Ministerstwu Spraw Wewn. (Patrz poprzednia teza.) Za cara Aleksandra I odżył K.unicki na ziemiach zabranych. W 1807r na prośbę metropolity L.. … dokonano podziału diecezji unickich na wileńską, połocką, łucką i brzeską. Po nim metrop.był Grzegorz Kochanowicz, nastąpił Jan Krassowski. Od 1817r został nim przywiązany do Stol Ap bp Jozafat Bułchat. Poprzednio był bp Turowskim, po kasacie tej diec w 1796r wizytował parafie… i nawracał tych, którzy przeszli na prawosławie. Dążył do ścisłego związku z Rzymem. Sytuacja K unickiego zmieniła się gdy carem został Mikołaj I, dążył do podporządkowania prawosławiu. Plan likwidacji unii opracował ks Siemaszko. W 1827r zakazano przechodzenia na obrządek łaciński, w 1828r powołano osobne kolegium unickie, zniesiono 4 diec, a utworzono2; białoruską w Płocku a litewską w Żyrowicach. Metrop Bułhak otrzymał litewską i przewodnictwo w kolegium. W 1829r ks. Siemaszko został bp. W ramach represji po powst. Listopadowym zniesiono 2/3 klasztorów bazyliańskich. W 1833r utworzono biskupstwa w Połocku i Poczajowie( prawosł). Miejsce Bułhaka na Litwie zajął Siemaszko, otaczając się ludźmi skłonnymi do odstępstwa. Podpisał nakaz recepcji prawosł. ksiąg liturgicznych i wprowadził ikono…….. w 1837r Kolegium Unickie podporządkowano SZ….Synodowi prawosławnemu. Po śmierci Bułhaka w 1879r ogłoszono powrót do prawosławia i zlikwidowano unię. Opornych wywożono na Syberię. Pap Grzegorz 16 potępił ten akt w alokacji Haerentem…….. z 1842r.

mozambikpl

21. K w Rosji po powstaniu styczniowym.
Rok 1864 był początkiem prześladowań popowstańczych. Inteligencja i księża polscy mieli zostać zesłani na Syberię, skasowano prawie wszystkie klasztory w Królestwie Pl, zakazano przyjmowania nowicjuszy, majątki przejmowało państwo. W 1865r odebrano majątki ziemskie duchownym diecezjalnym- odtąd mieli otrzymywać uposażenie państwowe (pewnie uzależnione od lojalności). Państwo miało dzielić stanowiska. Duchowni nie mogli wyjeżdżać poza obszar w którym zarządzali. Protesty bpów nic nie dały. Dekanaty dostosowano do powiatów, upaństwowiono majątki kapitulne, w 1867r skasowano diec podlaską, zniesiono Akad.Duchowną w Warszawie. Przeprowadzono rusyfikację instytucji kościelnych. Pap Pius 9 ujął się za prześladowanymi (encykl U…..w 1864r), w 1865r zerwał stos dyplomatyczne z Rosją, w 1866r wydał „żółtą księgę”- zbiór dok. w obronie K w Pl. Wywołało to nowe represje i zerwanie konkordatu przez cara w 1866r. wszystkie spr K w Pl podporządkowano Kolegium Duch w Petersburgu. Prawie wszystkich bp deportowano. Nie pozwalano duchownym wziąć udział w I Soborze Wat. W tym czasie przestała istnieć unia diecezji tego K, podzielone zostały m. diec prawosławne. K unicki zszedł do podziemia.

22. Błędy teologiczne i sekty 19w.
23. modernizm.
- jego korzenie tkwią w liberalizmie, agnostycyzmie i ewolucjonizmie. Wg Modernistów każda epoka przeżywała Boga na swój sposób, wiara i wiedza to zupełnie inne dziedziny. W Niemczech kryzys ten dotknął kręgi intelektualne. Ks. Schell dążył do ożywienia i zdynamizowania katolicyzmu, łączył personalizm chrześcijański z powszechnością K, podkreślał działanie ducha św w K. Prof. Erhart postulował wyleczenie się instytucji kościelnych, neoscholastyki, rozwiązanie zakonu jezuitów, wprowadzenie jęz narodowych do liturgii. Moderniści fr opowiadali się za historyczną i literacką egzegezą Pisma Św abstrahując od jego nadprzyrodzonego charakteru, kwestionując autorytet Urzędu Nauczycielskiego K i tradycji, bóstwo Chrystusa, świętość sakramentów. Moderniści włoscy postulowali powrót do K pierwotnego.
Ostre kroki przeciw modern podjął pap Pius10, potępiając go w 1907r w encyklice „pascendi domini…”, w każdej diecezji miało powstać „Consiliom a Vigilantia” czuwające nad czystością wiary. Zarządził przysięgę antymodern.dla nawróconych i pracujących w duszpasterstwie.
Mariawityzm- założycielką wspólnoty była Felicja Magdalena Kozłowska, która miała mieć objawienie by założyć Kongregację Księży Mariawitów w celu pielęgnowania kultu Najśw Sakram i MB Nieustającej Pomocy. Sama miała nią kierować. Pozyskała do tej spr księży i wiernych. Spr Mariawitów zajął się ks. Szembek który przysłał do Rzymu odpowiedni memoriał. Pojechali tam też księża z kongregacji i matka Kozłowska. W 1904 Święte Oficjum poleciło rozwiązać kongres i zakazało kontaktów z m.Kozłowską. księża poddali się tej decyzji, lecz w 1906r zorganizowali się na nowo z ks.Kowalskim na czele. Pap Pius 10 potępił sektę, a Św Oficjum w 1906r nałożyło ekskomunikę na m.Kozłowską, ks.Kowalskiego i księży którzy nie pojednają się z K. sekta jednak zyskała poparcie władców carskich i zaczęła przemocą zabierać świątynie i wiernych. M.Kozłowską zrównano z Matką Boską, wprowadzono małżeństwa ks i święcenia kobiet, zniesiono spowiedź uszną, wprowadzono narodowe jęz.do liturgii.
Polski Narodowy Kościół Katolicki- zorganiz.przez ks.Hodura. osadnicy z Pl nie mieli zapewnionej łączności z duszpasterz.pl a irlandzcy księża ignorowali ich potrzeby. Stol Ap nie spełniła ich postulatów, doszło do rozłamu w Scrauton. ks.Hodur (ekskomunikowany) został bp i głową nowego kościoła. Przepowiadanie i słuchanie ewangelii uznano za sakrament, złączono chrzest i bierzmowanie, zniesiono spowiedź uszną, wprow jęz polski do liturgii.

23. Starokatolicy i K-ły narodowe.
Do powstania K Starokatolickiego doprowadziła grupa teologów niemieckich, opozycyjnych wobec uchwał Soboru Wat I, min. J Dollinger, F.Reusch, J.Messmer. sprzeciw budziła zwłaszcza doktryna o nieomylności pap. Nie zyskali poparcia episkopatu, ale poparła ich prasa liberalna. Teologowie ci zostali ekskomunik. W 1870r utworzono w Monachium nowy kościół- starokatol, a ks. Reiukens z Wrocławia został jego biskupem. Mimo ekskomuniki starokatol zyskiwali poparcie w państwach niemieckich. Zaczęto tworzyć parafie, odrzucono posty, spowiedź uszną, celibat, dogmat o NP., wprowadzono j. niemiecki do liturgii, komunię 2postaciową i wybory proboszczów. Dollinger odsunął się od starokatol. K narodowe powstawały też w Szwajcarii (k. chrześcijańsko- katolicki), Austrii i na terenach Pl i Czech.

24. Rozwój życia zakonnego w 19w.
Wieki 18 i 19były najcięższe dla zakonów. Kasowano je w większości państw a zakonników wypędzano. Mimo tego tam gdzie mogły rozwijały się stare i powstawały nowe zgromadzenia. W 1814r przywrócono jezuitów- szczególny rozkwit zakonu przypadł na czas kierowania nim przez Holendra Rooth…. Towarzystwo zajęło się szkolnictwem , od 1830r zakładało … Mariańskie i Apostolstwa Modlitwy, angażowało się w prace na misjach. Rozkwit przeżywali też benedyktyni. Dominikanie utracili setki klasztorów w całej Europie lecz przyjęli się w Anglii i USA, a gdy ks. Lacoordaire założył we Fr Kongregację św Piotra również w tym kraju mogli rozwijać swoją działalność. Rozkwit przezywali też redemptoryści, a z zako0nów kobiecych szarytki-najbardziej popularne w Europie.
Nowe zgromadz to m.in.; Zgromadzenie Misjonarzy Oblatów Maryji Niepokalanej zatwierdzone w 1826r przez pap Leona 12.- ich celem było głoszenie misji ludowych. Pallotyni-zał w 1836r przez św Wincentego Pallami- pracowali w duszpasterstwie, akcji misyjnej w Europie i krajach zamorskich, wychowaniu i kształceniu młodzieży. Saracenki-zał w 1800r przez św Magdalene Zofię Borat- kształcenie dziewcząt. Posterki-zał przez Marię Pelletier –praca nad upadłymi dziewczętami, Siostry Szkół Chrześcijańskich i Miłosierdzia, Ubogie Siostry Najść Marii Panny i In.

25. Misje w Afryce w 19w.
W Afryce półn katolicy rekrutowali się gł spośród kolonizatorów, misje wśród tubylców nie przynosiły efektów. W 1867r pap Pius 9 utworzył metropolię w Agierze. Metropolita Lavigierie zajął się rozszerzaniem chrześc, rozwojem kultury i walką z niewolnictwem. W tym celu zał Ojców Białych. W 1884r pap Leon 13 wznowił biskupstwo w Kartaginie, gdzie jako prymas Afryki przeniósł się kard. Lavigierie. Ubiorem i stylem życia dostosował się do tubylców apostoł Sahary- kard de Foucould. W Afryce Zach prowadzono misje w Liberii, Sierra Leone, Nigerii (Sulpicjanie), Wybrzeżu Kości Słoniowej i Beninie. W Afryce środk i Pol misje utrudniał klimat, różnorodność narzeczy i propaganda islamu. W Ugandzie doszło do prześladowań, w Kongo misje rozwijały się o wiele lepiej, zniesiono handel niewolnikami, podjęto pracę wśród tubylców. W Louvain założono seminarium, utworzono odrębny wikariat apostolski w 1888r (pap Leon 13). W Afryce środk-wsch i wsch pracowali benedyktyni, werbiści i jezuici, także z terenów Galicji.

26. Misje w Azji w 19w.
INDIE- Po załatwieniu sporu o prawa patronackie m, Anglią a Portugalią misje w Indiach mogły się szybciej rozwijac. W 1886r metropolita w Goa został tytularnym patriarchą Indii wschodnich. Szczególne zasługi na polu misyjnym w Indiach maił Wł.Zaleski, który doprowadził do zał.kilku seminariów w których kształcono ks dla miejscowej ludności. Pod Kon 19w papieże Leon13 i Pius10 zorganizowali hierarchie kościelną w tej części Azji.
CHINY- chrześcijanie otrzymali wolność rel w 1860r, co nie uchroniło ich przed prześladowaniami. Pracowali tam gł dominikanie, jezuici i werbiści. W Japonii wolność rel zagwarantowano w 1889r. w 1891r utworzono metropolię w Tokio. Pracę podjęli tu gł. jezuici z Holandii i Hiszpanii, powstawały nowe seminaria.
KOREA- chrześcijaństwo czyniło postępy mimo prześladowań. Wolność rel przyniosła dopiero niewola japońska.

28. Papieskie dzieła misyjne.
Wybrany w 1831r pap kard Bertolomeo Capellari był prefektem Kongregacji R Wiary. Jako pap Grzegorz 16 poparł rozwój misji katolickich i przyczynił się do ich ożywienia. Enc „probe notis” z 1840r miała charakter misyjny- poparł w niej rozwój stowarzyszeń misyjnych, wezwał jezuitów do prowadzenia prac misyjnych w krajach zamorskich. W okresie tym doszło do uwolnienia pewnych terytoriów spod praw patronackich Portugalii i Hiszpanii i przejęcia ich przez Kongregację R W, która odtąd kierowała całymi misjami. Następnie dzieło misji podjął pap Pius 9. utworzył wiele diecezji, metrop. i delegatur apostolskich na terenach misyjnych. Jego następca Leon 13 w encyklice „Santa dei civitas” z 1884r wezwał cały św katolicki do współpracy z misjami. Dużą wagę przywiązywał do współpracy z tubylczymi rządami. Następni pap Pius 10 i Benedykt 15 stopniowo reformowali Kongregację R W, kładli też duży nacisk na wychowanie kleru tubylczego.

29 . K w czsie I wojny św i rewolucji bolszewickiej.
W swoje j pierwszej enc Benedykt 15 wezwał narody do pokoju („ad beattisimi”), w 1915 uzasadnił neutralność Stolicy Apost. K w tym czasie rozwinął akcje humanitarną i charyta, niosąc pomoc jeńcom i rannym niezależnie od rasy i wyznania. Powstało Dzieło Jeńców Wojennych, które pomagało zdobyć info o jeńcach. Pap interweniował osobiście gdy zachodziła taka potrzeba, np. w sprawie masakry Ormian. K prowadził zbiórki na cele charyt, pap prowadził rozmowy z każdą z walczących stron, jednak nikt nie słuchał jego apeli o pokój. Dochodziło w tym czasie do prześladowań i aresztowań ks i duchownych, nie były to jednak przypadki tak częste jak w czasie II wojny św.
Trudna była sytuacja w Rosji. Gdy w 1917r władzę przejęli komuniści, nadali K katolickiemu takie same jak miał prawosławny, jednak już w 1918r Lenin podpisał dekret o rozdziale K od państwa- K katolicki pozbawiono osobowości prawnej, a jego majątek przejęto. Zamknięto seminaria, usunięto rel ze szkół. Działalność duszpasterska K została zakazana, przeprowadzono masowe aresztowania, likwidowano struktury kościelne, przeprowadzano pokazowe procesy. Aresztowano wszystkich biskupów, duchownych zabijano, zsyłano do łagrów lub deportowano. Likwidowano klasztory a ich majątek przejmowano. Powstawały organizacje ateistyczne, np. Związek Wojujących Bezbożników, których działalność miała przyspieszyć ateizację kraju.

30, Pontyfikat Piusa 11.
Po śmierci Benedykta 15 wybrano kard Archilla Ratti z Mediolanu. Od 6 II 1922r kierował K jako Pius 11. wcześniej był m.in. nuncjuszem apostolskim w Warszawie, gdzie z rąk kard Aleksandra Kakowskiego otrzymał sakrę biskupią. Kardynałem został w 1921r. w swojej pierwszej enc ”ubi arcato” przeciwstawił się liberalizmowi. Dążył do uaktywnienia życia wewn K., obrony pokoju, rozwoju misji, pojednania K z rządem Włoch, zawarcia konkordatów z licznymi państwami, potępienia i odrzucenia totalitaryzmu. Kanonizował wielu świętych (Andrzej Bobol z Pl). W swoich encyklikach zwracał uwagę na wierność zasadom moralnym, zwracał uwage na chrześcijańskie K wschodnie. W enc „lux veritatis” wezwał do pogłębienia kultu maryjnego. Inne encykliki poświecone były sprawom kapłaństwa, kultu najświętszego sakramentu, wychowaniu młodzieży. Dużo miejsca poświęcił Akcji Katolickiej, popierał rozwój nauki (zał Pap Instytut Archeologiczny i Pap Akademię Nauk).wielokrotnie wzywał do pokoju. Rozwinął misje katolickie , kładąc akcent na dorobek kulturalny narodów tubylczych i opierając hierarchię tych K na tamtejszych duchownych. Przeniósł do Rzymu Dzieło R Wiary. W 1922r zarządził uroczysty obchód 300-lecia zał Kongregacji R W. Uregulował sprawy K-ów azjatyckich. W 1929r podpisane zostały układy lateraneńskie tworzące suwerenne państwo Watykańskie. Podpisano konkordat z Włochami. Pap potępił totalitaryzm, komunizm, nazizm i wrogów porządku publicznego. Zmarł 10.II 1939r

mozambikpl

31. Martyrologium K w czasie II wojny św.
To czas który wpisał się do historii krwawymi zgłoskami. Na frontach, w obozach, w czasie prześladowań zginęła masa niewinnych ludzi. wielu z nich wyniesiono na ołtarze. Są to m.in.:
Św M.M.Kolbe- ofiarował swoje życie za innego więźnia w obozie w Oświęcimiu, założyciel Rycerstwa Niepokalanej, zginął w celi głodowej. Kanonizowany w ‘82r przez pap J P II.
Św Leopold Bogdan Mendić z Castelnovo, bł Tytus Brandama- karmelita z Holandii, kanoniz w ‘85r. Św Edyta Stein- filozof, karmelitanka, zginęła w Oświęcimiu. Św Michał Kozal- bp, sufragan włocławski, bł Marceli Callo- robotnik, działacz katolicki. Męczennicy z Tajlandii z 1940r i wielu innych kapłanów i świeckich mordowanych bestialsko w obozach i gettach.

32. K wobec sprawy holocaustu żydów.
Wbrew wielu opiniom K w czasie II wojny św. nie pozostawił żydów samym sobie. W 1939r. dzięki pośrednictwu pap. Brazylia wydała 3 tys. Wiz dla katolików niearyjczyków z Niemiec i Belgi, Holandii, Szwajcarii i Anglii. Akcja trwała przez cały 1940r.u episkopatu Węgier, Słowacji i Rumunii inspirowano operację przeciw antysemickim ustawom. Stolica Ap. bezpośrednio interweniowała w sprawie żydów na Litwie, w ‘41r. u władz włoskich w sprawie żydów z Chorwacji i Dalmacji, zaprotestowała przeciw antysemickim ustawom na Słowacji, we Francji, Rumunii i na Węgrzech, niestety bezskutecznie. W 1942r. informowano pap. O deportacjach żydów do Polski. Interwencje były bezskuteczne. Podobnie było w 1942r. W 1943r.Stoli8ca Ap. Interweniowała w tej sprawie u Mussoliniego, również bez skutku. W maju 1943r. wiedziano o gettach w Polsce i obozach koncentracyjnych .Pap. Pius XII poruszał sprawę żydów już w przemówieniu wigilijnym z 1942r. Starania Stolicy Ap. Zostały uznane za istotne przez środowiska żydowskie. Faktem jest, że nie został wydany żaden dokument w sprawie eksterminacji żydów i innych narodowości.

33. Sytuacja K w krajach zachodnich po II wojnie św.
Druga wojna św. Przyniosła Niemcom ogromne zniszczenia, narastały wielkie problemy społeczne związane z prześladowaniami. Konstytucja RFN gwarantowała wolność religijną, prawo rodziców do wychowania dzieci, nauką Religi w szkołach. Konkordat z 1933r. podtrzymano. Rozwijały się organizacje katolickie i życie zakonne oraz teologia katolicka. NRD miała charaktyer komunistyczny i ateistyczny, przeprowadzono konstytucyjny rozdział K od państwa, szkoła straciła chrześc_i charakter, zanikła prasa katolicka, działało 1 seminarium (Erfurt), młodzież poddano indolektrynacji, w msce chrztu wprowadzono ateistyczną inicjację a bierzmowania- ateistyczną konfirmację. Austria odzyskała niepodl. w ‘55r. K był osłabiony przez siły antykatolickie, kontrolę urodzin, spadek powołań, utylitaryzm, spory wokół konkordatu. Dopiero umowy z lat ’60 uregulowały niektóre spr. W formacij chrześcij dużą rolę odgrywała Sodalicja Mariańska i Akcja Katol. Szwajcaria- katolicy stanowili mniejszość, działały jednak zakony, episkopat powołał do życia Misje Wewn które zajęły się duszpasterstwem diaspory katolickiej. WB-K rozw się od kiedy zniesiono resztki praw dyskryminujących katolicyzm i po licznych konwersjach znanych osób na katolicyzm. Rozw się org katolickie i pogłębiło się życie rel wiernych. Belgia- K mógł się rozw harmonijnie, konflikty rozw na drodze ustawowej. Powst wiele organizacji katol (Stowarzysz Katolickich Rodzin, Akcja Katol) które skupiały zwłaszcza młodzież katolicką. Holandia- organiz katol wznowiły działalność po wojnie, życie rel kwitło, siłą katol było szkolnictwo wyznaniowe którym kierowała Holenderska Katol Rada Szkolna. Również znaczny był udział duchownych holend w misjach. Dania- w latach wojny okupowana przez Niem. W ’53 utworzono diec w Kopenhadze, zależną wprost od Stol Ap. W duszpast pracowali gł zakonnicy (jezuici, dominikanie). Norwegia- w tym samym roku utworz diec w Oslo również podległą Stol Ap. Zezwolono jezuitom na prace w N, prowadzili szkoły wyznaniowe. Szwecja- pełna tolerancja wyznaniowa ogłoszona dopiero w ’51. w Sztokholmie utworzono diec w ’53. Finlandia- w ’51 utworzono diec w Helsinkach. Było tam tylko 4tys katol. św Urszula Ledóchowska zał tam klasztor. Włochy- w ’46 proklamowano je republiką. Obowiąz konkordat z ’29. powst nowe organiz katolickie (Zw Chrześcijańskich Robotników), reorg. stare (AK). Od’52 Konferencja Episkopatu Włoch kierowała spr K. ożywił się ruch pielgrzymkowy, dużą uwagę zwrócono na akcję misyjną, a do pracy duszpasterskiej i katechet przyłączyły się liczne zakony. Rozw się prasa katol oraz szkolnictwo katol.
Francja- w ’44 przejął władze gen de Gaulle. W ’51 zebrała się pierwsza Konferencja Episkopatu Fr. Odtąd zbierała się regularnie. Rząd przyjął uchwałę o laickości państwa, nie zezwolono na wolność rel wychowania, jednak w ’51 przyznano pomoc fin dla szkół wyznaniowych. Postępowała dechrystianizacja środowiska robotniczego, w tym celu zmodernizowano Misję Fr-ą. Powstała gr księży- robotników, którzy mieli apostołować wśród tej warstwy społ. Eksperyment ten zakończono na polecenie pap w ’59. wzrosła liczba powołań i wiernych, powstały nowe formy życia zakonnego, zau m.in. przez Karola de Foucaulda( Mali9 Bracia Jezusa). Hiszpania- w ’45 uchwalono konstytucję głoszącą, że religia katolicka jest religią państwową. W ’46 zawarto porozumienie ze Stolicą Ap- kandydatów na godności kapitulne mianował gen Franco. Państwo zobowiązało się utrzymywać seminaria duchowne. W ’59 zawarto konkordat i państwo miało finansować instytucje kościelne ze specjalnego Funduszu Kościelnego, państwo uznawało małżeństwa kościelne, w szkołach należało nauczać religii, zatwierdzono Opust Dei. Rozwiązywało się życie religijne i apostolat świeckich (Akcja Katolicka i sodalicja Mariańska). Społeczno-religijne akcje episkopatu koordynowała konferencja Metropolitów. Zakony prowadziły wiele szkół i uniwersytetów katol, każda diec miała seminarium. Prężnie rozwijała się prasa katol.
W ’40 Portugalia zawarła ze Stol Ap konkordat, który uznawał osobowość prawną K i zezwalał na zakładanie stowarzyszeń i organizacji religijnych. Biskupów miał nominować pap, duchowni mogli zakładać szkoły wyznaniowe, a nauka w szkołach miała być zgodna z zasadami doktryny i moralności chrześc. Wszystko to przyczyniło się do rozwoju wewnętrznego K, wzro9sła liczba powołań i liczba katolików.

34.K w krajach za „żelazną kurtyną” w XXw.
POLSKA- Na mocy układów w Jołcie i Poczolanie Związek Sowiecki wszedł w posiadanie wschodniej części Polski (diec łucka, adiec wilewska, diec pińska, adiec lwowska, część diec łomżyńskiej i pomorskiej). K ten skazano na śmierć. Zamykano K, księży zamykano w lagrach, biskupów zmuszano do wyjazdu do Polski, kurie zamknięto, zakony zniesiono za Nikity Chruszczowa, po początkowych zwolnieniach księży z łagrów, represje wznowiono. Trwał również proces odpolszczenia, K miał szanse przetrwać w diec kamienieckiej i żytomierskiej, ze względu na duże skupiska ludności polskiej. Zmiany nastąpiły po objęciu władzy przez Michaiła Garkaczowa, przyjęciu ustawy o wyznaniach religijnych w ’90 i rozpadnięcie ZSRR w ’91 Stol Ap i Związek Sowiecki w ’90 zawiązały stosunki dyplomatyczne. W ’89 pap Jan Paweł II mianował ks. Kanowusiewicza na biskupa i administratora diec wiziskiej i ordynariusza dla katol na Białorusi. Odnowiono tu też hierarchię kościelną, poddanie na Ukrainie i w Rosji.
LITWA- weszła w skład ZSRRI wypowiedziano konkordat Stol Ap, upaństwowiono szkoły, wypędzono nuncjusza apost z Kowna, upaństwowiono dobra K, zlikwidowano prasę K, parafianom odebrano ziemię, zlikwidowano seminaria, alumnów wypędzono, nastąpiły aresztowania i deportacje księży. W lat. 46-47 skazano na śmierć 2 bpów, 2 innych wygnano. Sytuacja zaczęła się zmieniać po ’75. kolejne nominacje nastąpiły w ’82. szczególne znaczenie miały dla Litwy obchody 500-lecia śmierci św. Kazimierza-patrona kraju, zorg. Przez pap Jana Pawła II w ’84. uroczyście obchodzono tez 600-lecie chrztu Litwy. Rok później pap mianował kard. bpa Szadkieviciusa i w ’89 obsadził wszystkie biskupstwa. Po ogłoszeniu niepodległości w ’90 przywrócono na Litwie święta katol i odnowiono organizacje K.
ŁOTWA- po jej włączeniu do ZSRR wypowiedziano konkordat, przejęto dobra K, skasowano prasę katolicką, zniesiono święta i organizacje katol, aresztowano i mordowano księży i świeckich. Wypędzono Biskupów i zaczęła się ateizacja kraju. Wielką rolę w podtrzymywaniu wiary odegrało seminarium w Rydze zamknięte i ponownie otwarta w 1963r. Nastąpiło wtedy złagodzenie polityki antyreligijnej, kraj otrzymał biskupa (ks.Vaivods) który później został kard. w ’91 Łotwa odzyskała niepodl.
ESTONIA- katol byli mniejszością wyznaniową. W ’38 było ich 2tys. Administracja apostolską zarządzał bp Profittlich wygnany z kraju w ’48. pozostało tylko 2 kapłanów. Estonia w ‘90r proklamowała niepodległość.
CZECHOSŁOWACJA– K po wojnie miał poparcie społ. W ’46 nawiązano stos ze Stol Ap, obsadzono biskupstwa, wznowiono działalnośc organiz katol. jednak partia komun. rosła w siłę; upaństwowiono szkoły zniesiono niektóre św, wprowadzono cenzure, areszt. wielu ks. SŁOWACJA- proces ten tam przebiegał szybciej. W ’48 komuniści przejeli władzę, rozpoczęło się niszczenie K: zlikwid prasę katol, zabrano K posiadłości ziemskie, upaństwowiono resztę szkół i szpitali, organiz K rozw /włączano do organiz komunistycznych. Do seminariów i na Wydział Teolog wprowadzono obowiąz. marksizm. Bp zaprotestowali i postanowili nie brać udziału w życiu polit kraju. W ’49 uwięziono metrop praskiego Berona i wypędzono nuncjusza apostol. Rozpoczęły się represje. Nowe prawo wyznaniowe dało państwu możliwość obsadzania urzędów, ks obowiązywano do przysięgi na wierność rządom. Wprowadzonu urząd do spraw kościelnych. W ’50 aresztowano wielu ks oskarżając ich o działalność szpiegowską. Zaczęto likwid klasztory, zlikwid też K greckokatolicki, zlikw seminaria a utworzono kontrolowane przez państwo Wydziały Teol w Litamierzycach i Bratysławie. W latach następnych aresztow prawie wszystkich bp i ks. Ocieplenie nastąpiło w pocz lat 60- kilku bp wypuszczono z więzienia, mogli też jechać na sobór. Następna odwilż miała msce na pocz lat 70- pap Paweł 6 mianował kilku bp, kard Tomaszke ustanowił metrop Pragi, reform organiz K (metrop w T…..- Słowacja). W ’77 podpisano kartę 77 występującą w obronie praw czł i wolności rel, jej zwolenników aresztowano, ale komunizm chylił się ku upadkowi. W latach 80 ożyła relig_ść (ruch pielgzrymk.), mianowano nowych bp. W ’89 „aksamitna rewol” obaliła totalitarny syst i ogłosiła wolność rel. nawiązano stos ze Stol Ap. Pap mógł mianować bez przeszkód bp.
WĘGRY- w ’45 Armia Czerwona zajęła Wegry, rozpoczęły się deportacje do ZSRR, bp A.. .. został zamordowany. Bp Mindszenty został prymasem, życie rel rozwijało się (Rok Maryjny ’47-4 Cool

. Po przejęciu rządu przez komunistów K stracił część majątków ziemskich, zlikwidow parsę katol, wypędzono wiele sióstr zakonnych. Duchowieństwo poddano nadzorowi policyjnemu. W ’46 rozwiązano Akcję Kat, w ’48 przejęto Caritas, upaństwowiono szkoły, zniesiono kilka świąt, zakazano pielgrzymek i procesji, uwięziono prymasa i wielu ks, skazując ich na obozy pracy, skasowano kilkanaście zakonów a zakonników deportow do obozów pracy. Proces ten zakończył się w ’50. w tym samym r. podpisano układ z państwem, który podporządkowywał K ateistycznej władzy. Dalej niszczono zakony i aresztowano ks, działać pozwalano tym którzy popierali prorządowy Ruch Księży Katol na rzecz Pokoju. Państwo przejęło prawo do obsadzania stanowisk. W latach 51-52 zamknięto kilka seminariów. Represje zmalały po śm Stalina w ’53. W trakcie powstania antysowieckiego a ’56 uwolniono prymasa i kilku bp, którzy po stłumieniu zrywu pozostali ni stanowiskach. Od ’57 rozpoczęły się kolejne represje, zamykano kolejne seminaria, aresztowano duchownych. Koniec walki z K nastąpił na pocz lat 60 i w ’64 podpisano układ ze Stol Ap, która mogła obsadzić większość bp-stw. W ’86 złagodzono prawa antykościelne opowiadając się za dialogiem, w ’89 obalono rządy komunistów i zniesiono antykośc prawa. W ’90 nawiązano stos ze Stol Ap.
RUMUNIA- Po zajęciu przez sowietów rozpoczęła sie propaganda antypap i antykatod. W ’48 zniesiono prasę katol, wypowiedziano konkordat, upaństwowiono szkoły, zamknięto seminaria, skasowano nauke rel w szkołach, zamknięto katolickie szpitale. Aresztowano wielu ks, pozostałych zobowiąż do przysięgi na wierność, zakazano kontaktów za Stol Ap., rozw klasztory. W ’50 aresztowano wszystkich bp, K katolicki zszedł do podziemia. Ocieplenie przyszło na przeł lat 60-70- możliwe było obsadzenie kilku biskupstw, w ’73 dyktator Ceausescu odwiedził pap Pawła 6, do Rumunii przybył delegat papieski. W ’81 pap JP II mianował nowych bp-ów, w ’84 administratora apostolskiego w Bukareszcie. W ’90 obalono dyktaturę, nawiązano stos ze Stol Ap, mianowano nowych bp.
JUGOSŁAWIA- dyktator Josip B….. w ’46 wprowadził rozdział K od państwa . W BOŚNI i CHORWACJI zamordowano wielu Chorwatów, w tym ks m.in. bpa Carevicia i wielu innych bp. W ’45 nawiązano stos ze Stol Ap, zażądano rozw organizacji K prócz Caritasu, zniesiono prasę katol, zlikwidow część seminariów, ograniczono naukę rel w szkołach, odebrano własność ziemską K. aresztowano kolejnych ks, m.in. metr Stepinaca z Bośni, wyrzucono franciszkanów. W latach ’48-49 Jugosławia zbliżyła się do zachodu, można było mianować nowych biskupów, powstały grupy księży patriotów, lecz nie uznał ich episkopat, co doprowadziło do zerwania stos. ze Stol Ap. W ‘51wznowiono prześladowania, napadano na biskupów, zlikwidowano ………… teologiczne, wyeliminowano religie ze szkół. W ’52 pap. Pius 7 kreował kard. bp Stepinaca, co doprowadziło do zerwania stos. z Watykanem i wypędzenia Winicjusza z Belgradu. Uchwalono ustawę o wolności religijnej. Głosiła wolność sumienia, praktykowanie wiary, wolność kultu. Ogr. działalność K, …………… szkolnictwo. Działania państwa doprowadziły do niezadowolenia społeczeństwa. Ocieplenie nastąpiło po ’55, zezwolono biskupom na wyjazd do Rzymu i udział w soborze. W ’66 podpisano porozumienie ze Stlo Ap. i nawiązano stos. dyplomatyczne, zreorganizowano K w Jugosławii. W ’81 ponownie podjęto dialog państwo- kościół. Ożywienie religijności nastąpiło zwłaszcza po ’85 i objawieniach w Medjugorje, które nie do końca uznano. W ’91 wybuchła wojna domowa która objęła cały kraj.
BUŁGARIA- od ’48 trwało brutalne prześladowanie K w zerwano stos. z Watykanem, zamknięto szkoły katol, aresztowano duchownych, rozw. zakony i zamykano seminaria. W ’62 zamianować można było z biskupów którzy wzięli udział w soborze. Wolność przyniosło obalenie systemu w ’90.
W Albanii prześladowanie księży i zakonników trwało od ’46, zerwano stos. z Watykanem. W ’73 zamknięto ostatni K. Gdy pap. JPII w ’84 upomniał się o prawa wierzących rozpoczęła się kampania antypapieska. Wolność przyszła w ’90.

35. Katolickie K_ły wschodnie w krajach komunistycznych (XX w.).
Po agresji ZSRR na Polskę w ’39 dobra i instytucje K greckokatolickiego w metropolii lwowskiej zostały zajęte. Kierował nim wówczas metropolita Szeptycki. Upaństwowiono szkoły i szpitale, usunięto religie ze szkół, zajęto klasztory. NKWD aresztowało duchownych. Władze zmierzały do likwidacji K unickiego, szerzyła się propaganda prawosławna. Okupacja niemiecka z lat ’41-44 przyniosła aresztowania duchownych. Metropolita Szeptycki opowiedział się przeciw mordom Polaków na Zbłyniu. Jego następcą w ’44 został abp Slipy. W ’45 rozpoczęła się propaganda przeciw K greckokatolickiemu i jego hierarchii, aresztowano biskupów, NKWD zajęła kurie, zamknięto seminaria. Patr. moskiewski Aleksy I potępił metropolitę Szeptyckiego i Stol Ap. a grekokatolików wezwał do powrotu do prawosławia. Wyświęcił bp Oksijuka, który zaczął dążyć do likwidacji unii. W ’46 odbył się we Lwowie zjazd, na którym apos…. zerwali unię i przyłączyli metropolię do prawosławia. Grekokatolicy zeszli do podziemia, uwięziono wielu księży i biskupów, którzy nie podpisali reunii. W encyklice ‘Orientales Ecclesias’ pap. Pius 7 opisał tragiczną sytuacje unitów. K zachował tajną hierarchie, nie udało się go jednak przywrócić. W listopadzie ’80 synod biskupów greckokatolickich świata uznał synod lwowski za nieważny, co doprowadziło do akcji ateistycznej na Ukrainie. W ’84 powst. Komitet Obrony Wiary Katolickiej w celu przywrócenia K unickiego. Nic nie dały prośby kierowane do władz ZSRR w lat ’87-89 zanim przyjęto nowe prawo wyznaniowe, grekokatolicy przejęli większość oddanych im wcześniej cerkwi. Do Lwowa wrócił metropolita Luhaczywski. K greckokatolicki na Słowacji działał do ’50. aresztowano wówczas duchownych, którzy nie przeszli na prawosławie, „synod” w Preszowie zerwał unię i przyłączył się do K prawosławnego. Władze ponownie zalegalizowały K greckokatolicki w ’68, w ’90 grekokatolicy odzyskali cały majątek. K unickie na Węgrzech, w Jugosławii i Bułgarii mimo prześladowań przetrwały okres rządów komunistów.

36.K w Ameryce Północnej XX w.
KANADA –katolicy w poł.20 w. byli najmniejszą grupą wyznaniową w kraju. W ślad za rozwojem życia religijnego, rozwijała się organizacja kościelna, w ’43 powstała w Ottawie kanadyjska konferencja Biskupów katolickich. rozwijało się życie zakonne- najliczniejsi byli jezuici i oblaci. Działała Akcja katolicka i katolickie organizacje młodzieżowe. Rozwijają się przy wsparciu finansowym i aprobacie państwa szkoły katolickie, kolegia i uniwersytety ( Uniw. św. Pawła w Ottawie). Oblaci kanadyjscy, Ojcowie Biali i siostry niepokalanki aktywnie włączają się w akcje misyjne prowadzone wśród Echimosów i w Ameryce Pd. na wysokim poziomie stała nauka społeczna, powstały katolickie związki zawodowe i organizacje robotnicze. W ’84 pap. JPII odbył pielgrzymkę do tego kraju, a w 2000r. w Toronto odbyły się Papieskie Dni Młodych.
USA – większość mieszkańców to chrześcijanie, ponad 20% to katolicy, głównie obrządku łacińskiego. Rozrosła się organizacja K, hierarchia kościelna po soborze Watykańskim II została umiędzynarodowiona, w ’46 powstała konferencja Episkopatu Amerykańskiego. Problemem 20 w. w tym kraju był praktycyzm –Bp byli bardziej urzędnikami, niż ludźmi uczonymi i kapłanami. Powstawały paratie etniczne utrzymujące się ze składek wiernych, na tym tle dochodziło często do sporów etnicznych. W pierwszej poł.20 w.USA nie miały problemów z powołaniami. Sytuacja zmieniła się po Soborze Wat II, w seminariach brak było dyscypliny, co odbiło się na wychowaniu i kształceniu alumnów. Ruch feministyczny domagał się wyświęcenia kobiet- kapłanów i zerwania z tradycją kościoła europejskiego – 30 kobiet wyświecono. Na początku lat 80-tych zreformowano studia seminaryjne. Kapłani coraz częściej odchodzą, większość opowiada się za zniesieniem celibatu. Zniesiono większość……………….. Spośród zakonów najliczniejsi byli jezuici – pracowali w duszpasterstwie i szkolnictwie, franciszkanie, dominikanie, z zakonów żeńskich karmelitanki, urszulanki i sisters of mercy św. Elżbiety Setan. Podobnie jak w kapłaństwie kryzys przyszedł po soborze, wiele zakonników i zakonnic porzuciło zakony, spadła liczba powołań. Sprawami powołań zajmował się papież w czasie swojej wizyty w 1987 r., 2 lata później wysłał specjalny list do episkopatu. W I poł XX wieku powstało wiele szkół katolickich i szkół parafialnych – prowadziły je siostry zakonne, dziećmi, które uczęszczały do szkół publicznych zajmowało się Bractwo Nauki Chrześcijańskiej. Kryzys w tej dziedzinie przyszedł po soborze. Wiele szkół katolickich zamknięto z powodu braku nauczycieli –zakonników. Po I wojnie św. Rozwinęła się prasa katolicka- głównie dzienniki: Columunia, The Register i Catholic Word, większość jednak katolicka tylko z nazwy. Nie uznają m.in.: enc „Humanae Vite”. Powstało wiele szpitali katolickich, posługę w nich pełnią zakonnice, organizacje katolickie zajmują się również kwestiami społecznymi (konferencje św. Wincentego a Paulo i Towarzystwo św. Wincentego) zajmowały się duszpasterstwem wśród robotników, podjęli akcje na rzecz zniesienia segregacji masowej. Powstało Towarzystwo katolickich Związków Zawodowych i Ruch Katolickich Robotników oraz Ruch Chrześcijańskich Rodzin, Ruch za Życiem – sprzeciwiają się aborcji i Ruch Czystych Serc. Mimo takiego rozwoju katolicyzmu, USA to kraj w większości protestancki i katolicy często byli celami ataków min.: Ku Kulux Klanu – org. O charakterze terrorystycznym, nazistowskim i antykatolickim. Udział katolików w życiu społecznym nadal się powiększa, zwłaszcza po p[przełomowej prezydenturze J. Kenedd’ego. Kościół amerykański stale się rozrasta i jest też najaktywniejszy na polu misyjnym i w działalności charytatywnej. JPII już w 1972r. odwiedził USA, ponownie w 1987r., gdy zajął się prawą kryzysu w kapłaństwie, życiu zakonnym i życiu religijnym wiernych.

37. Kościół w Meksyku i Am. Środkowej XX wieku
Na pocz. XXw. Władzę w Meksyku przejęli komuniści. Konstytucja z 1917r. pozbawiła K wszelkich praw i uzależniła go od państwa. Ks aresztowano, katolików szykanowano i prześladowano. W czasie rządów Plutar Callesa katolicy w celu samoobrony powołali Krajową Ligę Obrony Wolności Religijnej. Wydano nowe antykościelne prawa, księży aresztowano, deportowano lub zabijano, zamknięto klasztory i seminaria. Kościół zszedł do podziemia. W 1926 wybuchło powstanie w obronie religii, dowodził oficer Enriqe Garostreta. Po 3 latach przy pośrednictwie USA doszło do porozumienia z rządem, który zawiesił antykościelne prawa, jednak już w 1931 wybuchły nowe prześladowania, okrutniejsze niż poprzednie, które wzmacniały terrorystyczne bojówki czerwonych koszul. Zawieszono publiczny kult. Nowy prezydent Lazaro Cortenas rozwiązał czerwone koszule, otworzył kościoły, przywrócił kult i zakazał represji wobec katolików. Pojednawczą politykę prowadził też Cazu Acho. Sytuacja ta umożliwiła rozwój org. K, sieci parafialnej, nastąpił wzrost powołań. Episkopat zajął się obroną praw Indian i sytuacją ludności slumsów. Rozwijało się szkolnictwo katolickie i organizacje (min. Meksykańska Rodzina Chrześcijańska). Dużą rolę odgrywa kult maryjny i pielgrzymki do Guadelupe. Papież JPII był w Meksyku w 1979 i w 1990, po której Meksyk nawiązał stosunki dyplomatyczne z Rzymem.
……………………….

38. Kraje Ameryki Pd w 19 i 20w.
ARGENTYNA- katolicyzm był tam rel państwową, K rozwijał się, tworzono nowe diec, gdy władze przejął dyktator Peran przeprowadzono rozdział K od państwa, szkołom nadano świecki charakter. Rewolucja z ’55 obaliła dyktature i przywróciła K swobodę. Od tej pory organiz K stale się rozwija. W latach’70 kraj znajdował się pod rządami wojskowych, porywano przeciwników politycznych, szerzyły się masowe aresztowania- episkopat stanął w obronie prześladowanych opowiadając się przeciw socjalizmowi i kolektywizacji, apelował o poszanowanie praw człowieka. JP II odwiedził kraj w ‘82r w celu pośredniczenia pokojowego w wojnie o Falklandy, jednak syt w kraju nie uległa zmianie. K mimo to nadal się rozwijał a liczba powołań rosła, powstawały nowe organiz K.
CHILE- rozdział K od państwa nastąpił w ’25, dobre stos trwały jednak nadal. K dążył do pogłębienia życia rel, reformowano liturgię, uaktywniono działalność katechetyczną. W tym czasie poważne znaczenie zyskała chrześcijańska partia demokratyczna- Folonga. W ’70 rządy przejął popierany przez katolików komunista Allenie. Chrześcijańscy socjaliści opowiedzieli się za utworzeniem w kraju socjalizmu i współpracą z marksistami. Rządy Allende doprowadziły jednak do kryzysu w państwie, obalono go w ’73 a władzę przejął gen Pinochet. Rozpoczęły się czasy represji i prześladowań, w obronie praw czł stanął episkopat apelując o odrzucenie przemocy i powrócenie do rządów demokrat. O ofiary represji upomniał się też w ’84 JP II- jego wizyta przyniosła owoce- odbyły się wolne wybory i zniesiono stan wyjątkowy.
EKWADOR- początkowo panował tam liberalizm antyreligijny, w ’37 przywrócono jednak stos ze Stol Ap. Po wojnie doszło do rozbudowy organizacji kościelnej i katol szkolnictwa, dokształcanie rel i oczyszczanie katolicyzmu z miejscowych zabobonów doprowadziło do wzrostu powołań zwłaszcza po Soborze Wat. Gdy rządy przejęli wojskowi o tendencjach konserwatywnych K spotkal się z pewnymi ograniczeniami. Episkopat przestrzegł wiernych przed marksizmem i teologia wyzwolenia. W ’83 doszło do porozumienia K i państwa. W’84 przybył tam J P II, który mówił min o K ubogich
DOMINIKANA- prawie 90% ludności to katolicy. W 20w rozbudowano org. K i siec parafii, która umożliwił wzrost powołań. W ’54 podpisała Dominikana konkordat ze Stol Ap, który uznał katolicyzm za rel narodowa. Stol Ap mogła obsadzać urzędy u porozumieniu z państwem, K otrzymał pomoc mater. Pap J P II był na Dominikanie w ’79 i ’84.
KUBA-w pierwszej pol 20 w. rządzona była przez dyktatorów przeciw którym narastał opór w społeczeństwie. Angażowała się tam także Akcja Kat. Liczni jej członkowie zostali w ’58 aresztowani. Przeciw dyktaturze zaczęła się tez wypowiadać hierarchia K. Gdy rządy przejął F. Castro zaczęto wprowadzać model państwa socjalistycznego i prowadzić polityka antykoscielna. Szkoly upaństwowiono, wypędzono z kraju wielu księży. Nowa konstyt. Z ’76 gwarantowała ograniczona wolność rel, jednak propaganda komunistyczna doprowadziła do spadku liczby katol. W latach 80 wielu kubańczyków ucieklo z kraju. Na skutek zmian w Związku Radzieckim doszlo do ocieplenia stosunków panstwo-K na Kubie.
GWATEMALA-mimo ograniczeń ze strony masonerii K rozwijal się tu powoli. Wzrastała liczba ks. i parafii. W ’61 utworzono katol. Uniwersytet. Od ’68 zaczął narastał konflikt panstwa z K, który potępił represje ludności i przemoc władz. Powtarzały się morderstwa ks., aresztowania i wypędzenia (w ’81 wypędzono Jezuitów). W ‘8. J P II odwiedził G., upomniał się o prawa J… i K. Po obaleniu dyktatury w ’86 K. włączył się w odbudowe porządku społecznego.
HONDURAS-przed ’39 nawiązał stosunki ze Stol. Ap, rozbudowano siec parafii, zwiększono liczbę ks. Wśród Indian pracowali misjonarze sw. Wincentego a P, franciszkanie i jezuici. Episkopat Hondurasu wielokrotnie wypowiadał się w sprawie nie szanowania praw człowieka, odrzucił użycie przemocy. W latach 70 prawica zaczęła ograniczać prawa K, akcja antykościelna wzmogła się w 8.. . J P II odwiedził H. w ’82, poruszył problem przemocy, która wciąż narastała, mówił o pracy i powołaniach kapłańskich.
PANAMA-konstytucja z ’46 rozdzieliła K i państwo, ale gwarantowała wolność rel. Rozbudowywano sieć parafii, liczba powołań wzrosła po Soborze Wat, działały Sodalicje Mariańskie i Akcja Katol. Konstytucja z ’72 zaprowadziła religie do szkół po uznaniu, że katolicyzm jest rel. większości narodu. W ’83 odwiedzał ją J P II. W ’85 wybuchł konflikt między K a państwem gdy metropol. Panamski oskarżył rząd o korupcje. Interweniowały wojska amerykańskie. W ’91 episkopat wezwał USA do wycofania wojsk.
PERU- rel katol była w tym kraju pod specjalną opieką, obowiąz nauka rel w szk i śluby kościelne. rozw się sieć parafii i diec. W duszpasterstwie pracowało początkowo gł duchowieństwo zakonne pochodzenia hiszpańskiego oraz franciszkanie, salezjanie ? i jezuici. Rozbudowy się sieć szkół, K zaangażowany był w kwestje społ, pod wpływem episkopatu rząd podpisał umowę za Stol Ap regulującą stos m państwem a K, sprawy wychow młodzieży i duszpasterstwa w wojsku. W ’85 P. odwiedził JP II, apelował o poszanowanie praw czł, podjął kwestię ewangelizacji wsi, której poświęcił też wiele czasu w czasie drugiej wizyty w ’88. episkopat opowiedział się za opcją K-a ubogich, potępił permisywizm moralny.

39. Jan 23.
Po śm Piusa 7 w ’58 konklawe wybrało patriarchę Wenecji kard. Angelo Roucallego. W ‘25był bp i wizytatorem apostolskim w Bułgarii. W ’34 został delegatem apostolskim w Turcji i Grecji. W ’44 został nuncjuszem Apost w Paryżu, gdzie rząd de Gaulle’a zarządał odwołania 33 bpów i nuncjusza oskarżonych o kolaborację z Niemcami. Zjednał tam sobie wszystkich i załatwił pozytywnie problem. W ’53 został kard i patr Wenecji. Jego styl był prosty i dobroduszny, a przy tym był niezwykle pobożny na wzór św Franciszka Walezego. W ’59 zapowiedział zwołanie soboru, którego celem było „udzisiejszenie” K. Do kolegium kard wprowadził: Filipińczyka, Japończyka i Murzyna. Jest twórcą dialogu ekumenicznego. Jego najgłośniejsza enc „mater et magistra” z ’61 poruszająca kwestie społ, enc „pacera in terris” mówiła o warunkach prawdziwego pokoju. W ’61 zreform kalendarz kościelny, w ’59 ustanowił w Azii i Afryce narodową hierarchię kościelną. Zmarł ’63 a jego śm była wstrząsem dla św.

40. Paweł 6
Konklawe z ’63 wybrało metrop Mediolanu kard Giovanniego Batistę Mountiniego. Od ’22 pracował w Sekretariacie Stanu, od ’23 jako sekretarz w nuncjaturze ap w Warszawie. W ’54 został metrop Mediolanu, gdzie nawiązał kontakty z poszczególnymi gr społecznymi i podjął reformę duszpast i liturgii. Po wyborze na pap kontynuował sobór, przed otwarciem II sesji zwrócił się z pojednawczym apelem do wspólnot nie pozostających w jedności z Watykanem. W ’64 odbył pielgrzymkę do Ziemi Św, w Jerozolimie spotkał się z patr Atenogorasem I. W enc „ecclesiam suam” zakreślił nowy styl dążący do odnowienia K. na III sesji soboru przyjęto konstytucję dogmatyczną o K. „Lumen gentium” przed 4 sesją zapowiedział refor kurii rzymskiej i prawa kanonicznego. Po zakończeniu soboru dążył do realizacji jego uchwał. W ’75 zakreślił nowe przepisy o wakansie na Stolicy Piotrowej i wyborze pap. Zreformował Święte Oficjum, doprowadził do zniesienia ekskomunik z 1054r, wprow nowy kalendarz Liturg, mszał rzymski i brewiarz. Szczególnie ważna enc to „hummanae vite” z ’68 w której stanął w obronie życia ludzkiego. Za jego pontyfikatu ponad 40 państw, także komunistycznych, nawiązało stos dyplom z Watykanem. Ważną rolę odegrały jego pielgrzymki do Ziemi Św, Indii, Nowego Jorku, Fatimy, Konstantynopola, Efezu, Kolumbii, Szwajcarii, Afryki i na Daleki Wschód. Podróży zaprzestał ze wzgl zdrowotnych. Zmarł w ’78 na atak serca w Castel Gandolfo.

mozambikpl

41. Sobór Watykański II
Cel soboru sformułował pap Jan 23 w enc „ad p.. Cathedra” z ’59. miała nim być jedność K ze św i w sobie, rewizja prawa kanoniczn, głoszenie Ewangelii wśród narodów. W celu przygotowania obrad powstały odpowiednie komisje. Zwołany został konstytucją Apost „Humanie salutis” do Bazyliki św piotra w Rzymie na 11pażd 19…r. przybyli również przedstawiciele anglikanizmu, K protestanckich i prawosławnych. Od początku trwał podział na mniejszość i większość. Większość trzymała się m.in. odnowienia i dostosowania K do potrzeb współczesnośći, mniejszość repryz przez Kurię Rzymską, episkopaty Włoch, Ameryki Łac i Hiszpanii przywiązana była do tradycji. Dyskutowano nad schematem liturgii, brewiarzem, kalend liturgicznym, źródłem objawienia, środkami masowego przekazu i jednością K. w czasie II sesji dyskutowano nad kolegialnością episkopatu, stałym diakonatem i mariologią, póżniej nad ekumenizmem. III sesja zaj się apostolstwem świeckich, kapłanami, zakonnikami, seminariami i rodziną chrześcijańską. IV sesja była spokojna, przyjęto na niej dyskutowane wcześniej wykończone schematy. Sobór zamknięto 8grud 1965r.
Podstawowym dok soboru jest konstytucja „lumen gentium”, wszystkie inne z nia powiązane; mówi o tajemnicy K-ła i jego hierarchii, wiernych, powołaniu do świętości, życiu zakonnym, charakterze pielgrzymującego K-ła i jego jedności. Druga konstyt „sacrosanctum coucilium” pośr była lit… … obrzędy rytu rzymskiego, wprowadz do liturgii j narodowe, pozwolono na koncelebracje i 2postaciową komunię, wprowadzono czytania ze wszystkich ksiąg i śpiewy wszystkich psalmów. Konstyt dogmatyczna „dei verbum”- o Objawieniu Bożym wyjaśniała naukę o łączności Pisma Św i Tradycji. Konst „Gaudium et spes”- o K w świecie współczesnym, w jej przygotowaniu brali udział m.in. bp Wojtyła i K….. Mówi o godności czł, wspólnocie ludzkiej, godności małżeństwa i rodziny, życiu społ-ym. Podjęli problem ateizmu.
Przyjęto 8 dekretów: *o społecznych środkach przekazywania myśli-popierający katol środki masowego przekazu, *o pasterskich zad-ch bp- postulujący ref Kurii Rzymskiej i hierarchii K, *o K-ach Wschodnich- o zachowaniu ich tradycji, *o misyjnej działaln K (ad pe gentes)- określający charakter prowadzenia misji i postulujący ref Kongregacji R W, *o apostolstwie świeckich, *posłudze i życiu kapłańskim *o formacji kapłańskiej, *przystosowaniu i odnowie życia zakonnego, *ekumenizmie. Przyjęto 3 deklaracje; o stos K do religii niechrześcijańskich, o wychowaniu chrześc-im i o wolnośći rel. Na podstawie konstyt „lumen gentium” w ’65 powołano do życia Synod Bpów jako stałą radę episkopatu świata przy Stol Ap. jego celem było podtrzymanie współpracy m.bpami a pap, ma też info pap o sytuacji współczesn św. Jego sekretarzem został bp Wł. ….

42. Ekumenizm.
Na przestrzeni dziejów K-a doszło do wielu rozłamów które doprowadziły do powstania odrębnych K-ów funkcjonujących do dziś i żyjących obok siebie. W celu przezwyciężenia podziałów na przeł 19 i 20w powstał w protestantyzmie ruch ekumeniczny w który włączyły się K wschodnie i katolicki. Pod dzisiejszy ekumenizm katolicki podwaliny położył pap Leon 13, który dążył do dialogu z K-mi wsch i podjął rozmowy z anglikanami. Jego następcy starali się iść tą drogą. Nową epokę rozpoczął S W II w którym obserwatorami byli przedstawiciele różnych wyznań chrześcijańskich. Soborowy dekret „o ekumenizmie” dał praktyczne wskazania wprowadzania go w życie. Dużą rolę odegrało pojednanie z patriarchatem w Konstantynopolu- zniesiono w ’65 ekskomuniki rzucone w 1054r. Przy Stol Ap powstał stały sekretariat Jedności Chrześcijan, który koordynował dialog ekumeniczny. Odbywał się szereg spotkań papieży z różnymi przedstawicielami K-ów chrześc Zasadniczą rolę w dialogu odgrywają Międzynarod. Komisje dwustronne z protestantami oraz Komisja Teologiczna katolicko- ortodoksyjna utworzona dzięki staraniom JP II w ’79 z K-mi wschodn. Pap ten podczas swoich podróży starał się spotkać z przywódcami rel św, często spotykał się z żydami, a także z muzułmanami i buddystami. Jego starania zostały docenione na całym świecie.

43.
44. Od misji do młodych K-ów lokalnych.
Kolonizatorzy przynieśli podporządkowanym sobie krajom ucisk i wyzysk, lec dali też im rel. sprowadzili misjonarzy którzy zaczęli głosić Ewang wśród tubylców. Na polu tym zasłużyli się szczególnie benedyktyni, dominikanie i jezuici. Z czasem zaczęły się tworzyc placówki misyjne, które podporządkowano Kongr RW. Szybszy ich rozw nastąpił po dojściu Stol Ap do porozumienia z Portugalią i Hiszpanią m.in. w sprawie praw patronackich. Zaczęły się tworzyć K-ły misyjne podporządkowane wikariatom apostolskim, powst seminaria misyjne kształcące tubylczych kapłanów. Z czasem wykształciła się hierarchia K, kraje misyjne miały swoich przedstawicieli w Rzymie (pap Jan 23 wprowadził do kolegium kard murzyna, Japończyka i Filipińczyka) wykształciły się młode K oparte na własnych kapłanach. Problem zaopatrzenia krajów mis w kapłanów rozpoczął się gdy kraje te zaczęły odzyskiwać niepodl., gdy nastąpił proces dekolonizacji. Episkopaty krajów macierzystych nie czuły się zobow-ne do wysyłania misjonarzy na te tereny, dlatego hierarchowie nowopowstałych państw musieli zwrócić się do bp-ów świata z prośbą o pomoc, którą też w miarę możliwości otrzymują. Sprawę misji poruszył też Sobór W II który w dekrecie „ad pe gentes” uznał pełną samodzielność i dojrzałość K-ów Afryki i Azji. To oraz pomoc jakiej na polu misyjnym udzielają bp całego św pomaga w budowaniu K-ów lokalnych z ich własną organizacją i hierarchią.

45. Jan Paweł I i Jan Paweł II.
Po śm Pawła 6 pap został patr Wenecji kard Albino Luciowi jako JP I. wcześniej brał udział w Soborze W II i synodach bp-ich, od ’69 patr Wenecji, od ’73 kardynał. Po 33 dniach zmarł na atak serca (28wrz ’7 Cool

. Następnie konklawe wybrało kard K Wojtyłę z Krakowa. Był pierwszym nie-włoskim pap od Hadriana 6 (1522-23) i pierwszym pap słowianinem i Polakiem.

46. Ateizacja Europy Wschodniej i ZSRR, szanse rechrystianizacji.
Poo przejęciu władzy przez komunistów w ZSRR rozp się okres kasat i prześladowań. Pozamykano K, wiele z nich zniszczono, resztę przekształcono na kina bądź budynki użytku publ zgodnie z ateickim programem państwa. Niemal wszyscy kapłani przeszli przez obozy pracy, aresztowania i przesłuchania. Bp deportowano, a K zszedł do podziemia. Rozw seminaria. Podobna syt była na Litwie i Łotwie. Pozamykano wydziały teolog, upaństwowiono szkoły i dobra K, szerzyła się propaganda ateistyczna. W czasie Soboru